เกี่ยวกับ ธปท.
ธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) เป็นองค์กรของรัฐที่มี บทบาทหน้าที่ หลักในการบริหารจัดการให้ระบบเศรษฐกิจและการเงินของประเทศดำเนินไปด้วยความเรียบร้อย โดยผ่านการดำเนินนโยบายการเงินเพื่อสนับสนุนให้เศรษฐกิจของประเทศสามารถเติบโตได้อย่างมีเสถียรภาพในอัตราที่เหมาะสมกับศักยภาพของประเทศ ซึ่งถือเป็นการร่วมสร้างสิ่งแวดล้อมทางเศรษฐกิจที่เอื้ออำนวยให้ประชาชนสามารถยกระดับคุณภาพชีวิตให้ดีขึ้นอย่างยั่งยืนในระยะยาวด้วย
ภารกิจที่สำคัญของ ธปท. ได้แก่ การดูแลเสถียรภาพทางการเงินของประเทศ ผ่านอัตราเงินเฟ้อ และอัตราแลกเปลี่ยนหรือค่าเงินบาท ให้อยู่ในระดับที่เหมาะสมและสอดคล้องกับภาวะเศรษฐกิจในแต่ละช่วงเวลา รวมถึงบริหารจัดการธนบัตรหมุนเวียนภายในประเทศ และดูแลระบบการชำระเงินด้วย นอกจากนี้ ธปท. ยังมีหน้าที่ในการกำกับดูแลสถาบันการเงิน และให้ความคุ้มครองประชาชนให้ได้รับการปฏิบัติอย่างเป็นธรรมในการใช้บริการของสถาบันการเงินอีกด้วย
สำหรับทิศทางการดำเนินงานของ ธปท. ในภาพรวมนั้น ธปท. จะดำเนินงานภายใต้ แผนยุทธศาสตร์ 5 ปี (BOT Strategy Roadmap) โดยแผนยุทธศาสตร์ที่ใช้อยู่ในปัจจุบัน (ปี 2555-2559) ได้มีการกำหนดวิสัยทัศน์คือ เป็นองค์กรที่มองไกล มีหลักการ และร่วมมือ เพื่อความเป็นอยู่ที่ดีอย่างยั่งยืนของไทย และกำหนดค่านิยมร่วมคือ “ยืนตรง มองไกล ยื่นมือ ติดดิน”
โดยมีพันธกิจคือ “มุ่งเสริมสร้างสภาพแวดล้อมทางเศรษฐกิจการเงินที่มีเสถียรภาพ และมีพัฒนาการอย่างยั่งยืนและทั่วถึง” ซึ่งทาง ธปท. ได้แบ่งพันธกิจหลักขององค์กรออกเป็น 5 ด้านด้วยกัน ซึ่งได้แก่
1. เสถียรภาพราคา หมายถึงการใช้เครื่องมือทางนโยบายที่มีอยู่ในการดูแลให้อัตราเงินเฟ้ออยู่ในช่วงที่เหมาะสมกับสภาวะเศรษฐกิจและอยู่ภายในกรอบเป้าหมายที่ธปท.กำหนดเอาไว้ ซึ่งจะเอื้อต่อการตัดสินใจและวางแผนการดำเนินกิจกรรมของภาคธุรกิจเอกชนและครัวเรือน พร้อมทั้งช่วยสนับสนุนการเจริญเติบโต
2. เสถียรภาพระบบการเงิน หมายถึงการกำหนดกฎเกณฑ์และการดำเนินการอื่นใดเพื่อให้ระบบการเงินของประเทศดำเนินไปอย่างราบรื่น เพิ่มศักยภาพในการสอดส่องดูแลความเสี่ยงเชิงระบบ
3. เสถียรภาพระบบชำระเงิน หมายถึงการกำหนดนโยบายด้านการชำระเงินเพื่อส่งเสริมประสิทธิภาพและความมั่นคงของระบบการชำระเงิน โดยนอกจากจะสนับสนุนให้เกิดความร่วมมือในการพัฒนาระบบการชำระเงิน ระบบการหักบัญชีระหว่างสถาบันการเงิน และบริหารจัดการระบบดังกล่าวให้มีความปลอดภัยและมีประสิทธิภาพแล้ว ยังทำหน้าที่ให้บริการโครงสร้างพื้นฐานของระบบการชำระเงินแก่สถาบันการเงิน เพื่อลดความเสี่ยงในด้านของการชำระเงิน และสร้างความเชื่อมั่นให้กับผู้ใช้บริการทางการเงินอีกด้วย
4. ความเป็นเลิศทางด้านธนบัตร หมายถึงการบริหารจัดการให้ธนบัตรที่หมุนเวียนในระบบการเงินอยู่ในสภาพที่ดี และมีปริมาณที่เพียงพอสำหรับการใช้จ่ายของประชาชนและภาคธุรกิจ ซึ่งนอกจากการออกแบบและผลิตธนบัตรให้มีความสวยงามน่าใช้ มีขนาดที่เหมาะสม และเน้นเอกลักษณ์ความเป็นไทยแล้ว ทางธปท.ยังให้ความสำคัญกับการพัฒนาและนำเทคโนโลยีต่อต้านการปลอมแปลงใหม่ ๆ มาใช้กับธนบัตรอีกด้วย
5. คุ้มครองผู้บริโภคทางการเงิน หมายถึง การกำกับดูแลให้สถาบันการเงินให้บริการทางการเงินอย่างเป็นธรรมต่อผู้บริโภค ให้ความรู้ ข้อมูล คำปรึกษาและข้อเสนอแนะเกี่ยวกับบริการทางการเงิน รวมไปถึงการรับเรื่องร้องเรียนและให้ความคุ้มครองแก่ประชาชนในกรณีที่เกิดปัญหาจากการได้รับบริการทางการเงินที่ไม่เป็นธรรม หรือประสบภัยทางการเงินจากการขบวนการหลอกลวงต้มตุ๋น
นอกจากนี้ ธปท. ยังทำหน้าที่เป็นศูนย์กลางของข้อมูลเศรษฐกิจการเงินอย่างครบถ้วน รอบด้าน ทันต่อเหตุการณ์ และเชื่อถือได้ เพื่อให้สาธารณชนได้รับทราบสถานการณ์ทางเศรษฐกิจตามความเป็นจริง โดยมีการรายงานข้อมูลและดัชนีชี้วัดที่สำคัญทางเศรษฐกิจทั้งในประเทศและต่างประเทศ รวมถึงอธิบายถึงสาเหตุของการเปลี่ยนแปลงในแต่ละส่วนพร้อมทั้งประเมินภาพแนวโน้มเศรษฐกิจในระยะต่อไปอยู่เป็นประจำ
สำหรับการสื่อสารในเรื่องของนโยบายการเงิน ธปท. มีการเผยแพร่ผลการตัดสินนโยบายการเงินหลังการประชุมคณะกรรมการนโยบายการเงินแต่ละครั้งให้สาธารณชนได้รับรู้ โดยจะเปิดเผยถึงเหตุผลของการตัดสินใจคงหรือปรับเพิ่ม/ลดอัตราดอกเบี้ยนโยบาย ข้อมูลที่ใช้ประกอบการตัดสินใจ พร้อมทั้งให้มุมมองแนวโน้มเศรษฐกิจของ ธปท. และตอบข้อซักถามของสื่อมวลชน เพื่อให้เกิดความเข้าใจที่ชัดเจนเกี่ยวกับมุมมองของ ธปท. ในประเด็นต่าง ๆ
นอกจากนี้ ธปท. ยังมีการเผยแพร่บทวิเคราะห์แนวโน้มทางเศรษฐกิจและใช้เป็นสมมติฐานในการจัดทำประมาณการเศรษฐกิจประกอบการตัดสินนโยบายการเงิน ซึ่งจะช่วยให้ภาคเอกชนสามารถวางแผนและตัดสินใจทางธุรกิจให้สอดคล้องกับสภาวะทางเศรษฐกิจและแนวทางการดำเนินโยบายการเงินของ ธปท.
ปัจจุบัน ธปท. ได้ปฏิบัติหน้าที่เป็นธนาคารกลางของประเทศไทยมาอย่างยาวนานกว่า 70 ปี แล้ว ซึ่งตาม ประวัติของธปท. นั้นเริ่มมีความพยายามที่จะริเริ่มก่อตั้งธนาคารกลางอย่างจริงจังมาตั้งแต่หลังการเปลี่ยนแปลงการปกครองในปี พ.ศ. 2475 แล้ว แต่ด้วยปัญหาเสถียรภาพทางการเมืองในประเทศ และความขาดแคลนผู้ที่มีความรู้ความชำนาญทางด้านการเงินการธนาคาร จึงทำให้ต้องใช้เวลาอีกถึง 10 ปีจึงสามารถเปิดดำเนินการได้
นับตั้งแต่ ธปท. เริ่มเปิดดำเนินงานในวันที่ 10 ธันวาคม พ.ศ. 2485 เป็นต้นมา ผู้ว่าการจากอดีตจนถึงปัจจุบัน มีจำนวนทั้งสิ้น 22 ท่าน โดยผู้ว่าการ ธปท. คนปัจจุบันได้แก่ นายประสาร ไตรรัตน์วรกุล ซึ่งเข้าดำรงตำแห่งตั้งแต่วันที่ 1 ตุลาคม 2553 นอกจากผู้ว่าการซึ่งเป็นผู้บริหารสูงสุดของ ธปท. แล้ว ใน ทำเนียบผู้บริหาร ยังประกอบไปด้วยรองผู้ว่าการ 3 ท่าน และผู้ช่วยผู้ว่าการอีก 10 ท่าน ซึ่งทำหน้าที่บริหารส่วนงานต่าง ๆ ของ ธปท. สำหรับนโยบายและการดำเนินงานด้านต่าง ๆ นั้นจะกำหนดโดย คณะกรรมการ ที่มีอยู่หลายคณะอย่างเช่น คณะกรรมการนโยบายการเงิน คณะกรรมการนโยบายสถาบันการเงิน และคณะกรรมการระบบการชำระเงิน เป็นต้น โดยมีคณะกรรมการธนาคารแห่งประเทศไทยทำหน้าที่กำหนดนโยบายในภาพรวมของธปท.
เพื่อให้ประชาชนสามารถสืบค้นข้อมูลทางเศรษฐกิจ การเงิน การธนาคารและตรวจสอบข้อมูลเกี่ยวกับการดำเนินงานของธปท. ได้อย่างโปร่งใส ทาง ธปท. ได้เตรียมช่องทางต่าง ๆ ไว้รองรับทั้งทางเว็บไซต์ บริการห้องข้อมูลข่าวสาร บริการห้องสมุดและจดหมายเหตุ นอกจากนี้ยังมี บริการเยี่ยมชมพิพิธภัณฑ์ ธปท. และกิจกรรม การเยี่ยมชมกิจการของ ธปท. รวมไปถึงการจัด กิจกรรมเพื่อสังคม อย่างเช่น โครงการให้ทุนการศึกษา โครงการให้ความรู้ทางการเงิน และโครงการเศรษฐทัศน์ เป็นต้น