วัตถุประสงค์ของการกำกับดูแลสถาบันการเงิน (Objectives of Supervision)

  หลักการกำกับดูแลสถาบันการเงิน

สายนโยบายสถาบันการเงิน (สนส.)

มีหน้าที่กำหนดนโยบาย หลักเกณฑ์ และกำกับดูแลสถาบันการเงินและระบบสถาบันการเงิน ให้สอดคล้องกับมาตรฐานสากล เพื่อส่งเสริมให้ระบบสถาบันการเงินมีความมั่นคง มีเสถียรภาพและมีประสิทธิภาพ รวมถึงกำหนดกลยุทธ์และนโยบายในการพัฒนาระบบสถาบันการเงินให้สามารถแข่งขันได้อย่างยั่งยืน ประกอบด้วย 4 ฝ่ายงาน คือ

มีหน้าที่กำหนดนโยบายและหลักเกณฑ์การกำกับดูแลความมั่นคง ความเสี่ยงด้านต่าง ๆ และธรรมาภิบาลของสถาบันการเงิน กลุ่มธุรกิจทางการเงินของสถาบันการเงิน รวมถึงผู้ประกอบธุรกิจด้านสินเชื่อประเภทต่าง ๆ (เช่น สินเชื่อบัตรเครดิต สินเชื่อส่วนบุคคล) ให้เหมาะสมกับสภาพแวดล้อมทางการเงินของไทย และการดำเนินธุรกิจของสถาบันการเงินและผู้ประกอบธุรกิจฯ ที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว โดยหลักเกณฑ์มีความสอดคล้องกับมาตรฐานสากล และสามารถประสานความร่วมมือกันระหว่างผู้กำกับดูแลในต่างประเทศ เพื่อรักษาเสถียรภาพของระบบสถาบันการเงิน รวมทั้งดูแลลูกค้าและประชาชนให้ได้รับความเป็นธรรมจากการใช้บริการทางการเงิน

นอกจากนี้ ยังมีหน้าที่ส่งเสริมพัฒนาความสามารถในการแข่งขัน และการพัฒนานวัตกรรมที่ตอบโจทย์ผู้รับบริการ และประสิทธิภาพของระบบสถาบันการเงินให้มีเสถียรภาพในระยะยาวและสอดคล้องกับยุทธศาสตร์ที่กำหนด

มีหน้าที่กำหนดกลยุทธ์และนโยบายการพัฒนาระบบสถาบันการเงิน เพื่อให้ระบบสถาบันการเงินมีประสิทธิภาพ มีความสามารถในการแข่งขัน ตลอดจนส่งเสริมการธนาคารเพื่อความยั่งยืน และกำกับดูแลนโยบายการเจรจาเปิดตลาดภาคการธนาคารในเวที WTO และทวิภาคีต่าง ๆ รวมทั้งประสานความร่วมมือกับองค์กรระหว่างประเทศ หรือธนาคารกลางในต่างประเทศ และส่งเสริมความน่าเชื่อถือในการกำกับดูแลสถาบันการเงิน

มีหน้าที่กำหนดโครงสร้างระบบการชำระเงิน จัดทำแผนกลยุทธ์ระบบการชำระเงิน ผลักดันให้มีโครงสร้างพื้นฐานด้านการชำระเงิน มาตรฐานและกฎหมายที่เกี่ยวข้อง ส่งเสริมการใช้บริการการชำระเงิน ทางอิเล็กทรอนิกส์ กำหนดท่าทีและแนวนโยบายต่างประเทศด้านระบบการชำระเงินเพื่อสนับสนุนการเชื่อมโยงระบบการชำระเงินกับต่างประเทศ ตลอดจนการกำหนดและดำเนินนโยบายในการกำกับดูแลระบบการชำระเงินและผู้ให้บริการการชำระเงินทางอิเล็กทรอนิกส์ เพื่อให้ระบบการชำระเงินของประเทศมีเสถียรภาพ มีประสิทธิภาพ มีความปลอดภัย ให้บริการอย่างทั่วถึง เป็นไปตามมาตรฐานสากล รวมทั้งสามารถให้บริการได้ในภาวะฉุกเฉิน เพื่อให้สามารถรองรับธุรกรรมของตลาดการเงินและการใช้บริการทางการเงินของประชาชน รวมถึงสนับสนุนการค้าการลงทุนระหว่างประเทศได้อย่างมีประสิทธิภาพตามยุทธศาสตร์ที่กำหนด

​ฝ่ายจัดการกองทุน (ฝกท.)

สายกำกับสถาบันการเงิน 1 (สกส.1)

รับผิดชอบงานตรวจสอบธนาคารพาณิชย์ บริษัทเงินทุน และบริษัทเครดิตฟองซิเอร์ งานวิเคราะห์สถาบันการเงิน และงานประเมินแบบจำลองสถาบันการเงิน ประกอบด้วย 4 ฝ่ายงาน คือ

มีหน้าที่ตรวจสอบและประเมินความเสี่ยงของ ธนาคารพาณิชย์ บริษัทเงินทุน และบริษัทเครดิตฟองซิเอร์ อย่างต่อเนื่อง โดยมุ่งเน้นธุรกรรมที่สำคัญ (Significant Activities : SA) ฐานะการดำเนินงานและความเพียงพอของเงินกองทุน ความเพียงพอของการกันเงินสำรอง ความสามารถในด้านการหารายได้ การปฏิบัติตามหลักธรรมาภิบาลและกฎเกณฑ์ของทางการ เพื่อให้ทราบถึงระดับความเสี่ยงและคุณภาพของการบริหารความเสี่ยง ประสิทธิภาพของ 3 lines of defense ธนาคารพาณิชย์ บริษัทเงินทุน และบริษัทเครดิตฟองซิเอร์ และหากพบว่า มีข้อบกพร่อง ธปท. จะดำเนินมาตรการเพื่อให้มีการแก้ไขปรับปรุงข้อบกพร่องดังกล่าวภายในเวลาที่เหมาะสม

มีหน้าที่
1) กำกับดูแลสถาบันการเงินที่อยู่ในความรับผิดชอบ โดยตรวจสอบและประเมินความเสี่ยงโดยมุ่งเน้นธุรกรรมที่สำคัญและฐานะการดำเนินงาน ประเมินความเพียงพอของเงินกองทุน เงินสำรอง และความสามารถในการหารายได้ และประเมินความเหมาะสมในด้านธรรมาภิบาล รวมถึงติดตามการบริหารความเสี่ยงและการปฏิบัติตามกฎเกณฑ์ของ ธปท.

2) วิเคราะห์และติดตามความเสี่ยงและการเปลี่ยนแปลงฐานะการดำเนินงานรายสถาบันการเงินและระบบสถาบันการเงิน เพื่อสนับสนุนการกำกับดูแลแบบต่อเนื่องและการจัดทำนโยบายด้านต่าง ๆ ที่เกี่ยวกับสถาบันการเงิน

3) พัฒนาและยกระดับกระบวนการแก้ไขปัญหาสถาบันการเงินหรือระบบสถาบันการเงิน ในกรณีที่เกิดภาวะวิกฤตด้านสภาพคล่องและฐานะ โดยรวมถึงการร่วมจัดทำ crisis simulation exercises อย่างสม่ำเสมอ

4) พัฒนาเครื่องมือและนำเทคโนโลยีมาใช้ในกระบวนการกำกับดูแลสถาบันการเงิน เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการติดตามความเสี่ยงและการกำกับดูแลสถาบันการเงิน รวมถึงวางแผนจัดการระบบข้อมูล สง. ที่อยู่ในความดูแลของ สกส. ให้มีข้อมูลที่ถูกต้อง ครบถ้วน ทันสมัย ไม่ซ้ำซ้อน และเป็นมาตรฐานเดียวกัน

มีหน้าที่ กำกับ ตรวจสอบ และประเมินความพร้อมในการใช้เครื่องมือเชิงปริมาณหรือแบบจำลองในการบริหารความเสี่ยง และ/หรือ ดำรงเงินกองทุนของสถาบันการเงิน สำหรับความเสี่ยงด้านเครดิต ตลาด และปฏิบัติการ ได้แก่ Internal Rating Based (IRB) Approach, Internal Model Approach, Contingent Loss, Advance measurement Approach (AMA) รวมถึงการจัดทำ Stress Test ของสถาบันการเงิน

สายกำกับสถาบันการเงิน 2 (สกส.2)

สายกำกับสถาบันการเงิน 2 รับผิดชอบงานกำกับและตรวจสอบ SFIs และ Non-banks งาน Market Conduct และงานวางแผนและพัฒนาผู้ตรวจสอบ และงานกำหนดนโยบายและมาตรการเพื่อช่วยเหลือลูกหนี้รายย่อยและลูกหนี้ธุรกิจ ประกอบด้วย 4 ฝ่ายงาน และ 1 กลุ่มงาน คือ

มีหน้าที่กำกับและตรวจสอบ วิเคราะห์และติดตามฐานะการดำเนินงานของสถาบันการเงินเฉพาะกิจอย่างต่อเนื่อง และประเมินความเสี่ยงโดยมุ่งเน้นธุรกรรมที่สำคัญ (Significant Activities : SA) เป็นหลัก การมีธรรมาภิบาล และการปฏิบัติตามพันธกิจ และกฎเกณฑ์ของ ธปท. เพื่อสะท้อนฐานะการดำเนินงาน ตลอดจนการปฏิบัติตามนโยบายและเกณฑ์การกำกับดูแลที่กำหนดขึ้นเพื่อให้มีการดำเนินงานเป็นไปตามพันธกิจของแต่ละแห่งตามที่ได้รับมอบหมาย โดยมีระบบการจัดการบริหารความเสี่ยงที่ยอมรับได้ รวมทั้งการพิจารณาคำขออนุญาตต่าง ๆ งานให้ความเห็นชอบหรือผ่อนผันแก่สถาบันการเงินเฉพาะกิจ

​มีหน้าที่ตรวจสอบบริษัทบริหารสินทรัพย์และ Non-bank ที่อยู่ภายใต้การกำกับดูแลของ ธปท. ในการปฏิบัติตามเงื่อนไขและหลักเกณฑ์ที่ ธปท. ประกาศกำหนด รวมทั้งดูแลคุ้มครองผู้บริโภคให้ได้รับการปฏิบัติที่เป็นธรรมและได้รับข้อมูลที่ครบถ้วน นอกจากนั้น ยังทำหน้าที่ตรวจสอบบริษัทข้อมูลเครดิตตามที่กฎหมายคุ้มครองข้อมูลเครดิตกำหนด และการทำหน้าที่เป็นทีมเลขานุการคณะกรรมการคุ้มครองข้อมูลเครดิต

ฝคง. มีหน้าที่กำหนดนโยบาย วิเคราะห์ และตรวจสอบการดำเนินงานของผู้ให้บริการทางการเงิน เพื่อคุ้มครองดูแลผู้ใช้บริการ โดยใช้หลักการ “4 ไม่” สำหรับผู้ให้บริการทางเงิน ประกอบด้วย ไม่หลอก ไม่บังคับ ไม่รบกวน และไม่เอาเปรียบ รวมทั้งกำหนดและบังคับใช้หลักเกณฑ์การให้บริการแก่ลูกค้าอย่างเป็นธรรม (Market conduct) เพื่อยกระดับการบริหารจัดการด้าน Market conduct ตั้งแต่ต้นจนจบกระบวนการ จัดให้มีการเผยแพร่ข้อมูลผลิตภัณฑ์และคุณภาพการให้บริการ เพื่อประกอบการตัดสินใจของประชาชนอย่างเพียงพอ สนับสนุนให้เกิดการแข่งขันกันอย่างเป็นธรรมในระบบสถาบันการเงิน และประสานความร่วมมือกับหน่วยงานอื่นเพื่อให้การกำกับดูแลมีประสิทธิภาพและสอดคล้องไปในทิศทางเดียวกัน

นอกจากนี้ ฝคง. มีบทบาทสำคัญในการผลักดันการแก้ไขปัญหาหนี้ของประชาชนทั่วไป และ SMEs ผ่านเครื่องมือต่าง ๆ อาทิ ทางด่วนแก้หนี้ คลินิกแก้หนี้ งานแก้หนี้ธุรกิจที่มีเจ้าหนี้หลายราย และหมอหนี้เพื่อประชาชน ขณะเดียวกัน ยังให้คำปรึกษาทางการเงินทั่วไป รับเรื่องร้องเรียนและขอความอนุเคราะห์ ตลอดจนรับแจ้งเบาะแสเกี่ยวกับบริการทางการเงิน ผ่าน Call Center 1213 เพื่อดำเนินงานร่วมกับหน่วยงานอื่นหรือผู้ให้บริการที่เกี่ยวข้องให้ได้ข้อยุติที่เหมาะสม

มีหน้าที่กำหนดกลยุทธ์ของสายงาน จัดทำแผนการตรวจสอบสถาบันการเงิน พัฒนาแนวทางในการกำกับ วิเคราะห์และตรวจสอบสถาบันการเงิน พัฒนาคู่มือในการตรวจสอบให้สอดคล้องและเป็นไปตามมาตรฐานสากลพัฒนาความรู้ความสามารถของผู้ตรวจสอบให้เป็นที่ยอมรับ ดำเนินการร่วมเป็นเจ้าภาพในการจัดประชุม สัมมนาร่วมกับองค์กรระหว่างประเทศ/ในประเทศ ให้กับสายงาน ตลอดจนจัดทำแผนงานและงบประมาณประจำปีให้สอดคล้องกับกลยุทธ์และเป้าหมายหลักของ ธปท.