ความเป็นมาของนโยบายการเงินในประเทศไทย

พ.ศ. 2485	ช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2	การตราพระราชบัญญัติธนาคารแห่งประเทศไทย พ.ศ. 2485 ให้ธนาคารแห่งประเทศไทยมีหน้าที่ดำเนินธุรกิจของธนาคารกลาง และหน้าที่อื่น ๆ ซึ่งจะกำหนดโดยการตราพระราชกฤษฎีกา ในกฎหมายนี้ ถึงแม้ไม่ได้ระบุเรื่องนโยบายการเงินอย่างชัดเจน แต่ระบุให้คณะกรรมการธนาคารมีอำนาจในการกำหนดอัตราดอกเบี้ยมาตรฐาน ซึ่งเป็นอัตราดอกเบี้ยที่ ธปท. เรียกเก็บจากการเป็นแหล่งเงินกู้แหล่งสุดท้าย (Lender of the last resort) ของสถาบันการเงิน นอกจากนี้ ยังให้อำนาจ ธปท. ในการซื้อขายตราสารหนี้และเงินตราต่างประเทศ ตลอดจนให้สินเชื่อแบบมีหลักทรัพย์ค้ำประกันแก่สถาบันการเงิน ซึ่งในเรื่องเหล่านี้ ธปท. มิได้กระทำเพื่อหาผลกำไร จึงกล่าวได้ว่า กฎหมายมีบทบัญญัติโดยอ้อมให้ ธปท. เป็นผู้ดำเนินนโยบายการเงินอย่างชัดเจน


	ช่วงที่ 1 เป้าหมายอัตราแลกเปลี่ยนคงที่ โดยผูกค่าเงินบาทกับทองคำกับค่าเงินสกุลอื่นหรือกับตะกร้าเงิน (Pegged Exchange Rate)	มีนโยบายนี้เริ่มใช้ตั้งแต่หลังสงครามโลกครั้งที่ 2 เป็นต้นมา โดยช่วงแรกใช้วิธีผูกค่าเงินไว้กับทองคำ ก่อนที่จะเปลี่ยนไปผูกค่าเงินบาทกับเงินสกุลอื่น และเปลี่ยนไปใช้ระบบผูกค่าเงินบาทกับตระกร้าเงินในช่วงพฤศจิกายน 2527 - มิถุนายน 2540 ภายใต้ระบบตะกร้าเงินนี้ ทุนรักษาระดับอัตราแลกเปลี่ยน (Exchange Equalization Fund : EEF) เป็นผู้ประกาศระดับอัตราแลกเปลี่ยนและรักษาค่าเงินบาทเทียบกับดอลลาร์ สรอ. ในแต่ละวัน ซึ่งในขณะนั้น การมีอัตราแลกเปลี่ยนที่คงที่ช่วยสนับสนุนการเจริญเติบโตของเศรษฐกิจอย่างมีเสถียรภาพ
พ.ศ. 2540
	ช่วงที่ 2 เป้าหมายปริมาณเงิน (Monetary Targeting)	หลังจากที่ประเทศไทยเปลี่ยนแปลงระบบอัตราแลกเปลี่ยน มาเป็นระบบอัตราแลกเปลี่ยนลอยตัวแบบมีการจัดการ เมื่อวันที่ 2 กรกฎาคม 2540 นั้น ประเทศไทยขอรับความช่วยเหลือด้านการเงินจากกองทุนการเงินระหว่างประเทศ (International Monetary Fund : IMF) และได้กำหนดเป้าหมายนโยบายการเงินใหม่ คือ เป้าหมายปริมาณเงิน (Monetary Targeting) โดยอิงกับเงื่อนไขในการเข้าโปรแกรมกู้เงิน IMF เพื่อให้เกิดความสอดคล้องระหว่างนโยบายการเงิน นโยบายการคลัง เม็ดเงินจากภาคต่างประเทศ และดุลการชำระเงิน นำไปสู่การขยายตัวทางเศรษฐกิจและระดับราคาที่เหมาะสม (Ultimate Objectives) ทั้งนี้ ธปท. จะประเมินภาวะเศรษฐกิจและกำหนดเป้าหมายฐานเงินรายไตรมาสและรายวัน เพื่อใช้เป็นหลักในการบริหารสภาพคล่องรายวัน โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อปรับสภาพคล่องและอัตราดอกเบี้ยในระบบการเงิน มิให้เคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลงผันผวนจนเกินไป
พ.ศ. 2543
	ช่วงที่ 3 กรอบเป้าหมายเงินเฟ้อแบบยืดหยุ่น (Flexible Inflation Targeting)	ธปท. ได้พิจารณาปัจจัยต่าง ๆ ในระบบการเงิน ทั้งปัจจุบันและในอนาคตแล้วเห็นว่าการใช้ปริมาณเงินเป็นเป้าหมายมีประสิทธิผลน้อย เนื่องจากความสัมพันธ์ระหว่างปริมาณเงินและการขยายตัวทางเศรษฐกิจไม่คงที่ ดังนั้น เมื่อประเทศไทยออกจากโปรแกรมกู้เงิน IMF ธปท. ต้องกำหนดเป้าหมายนโยบายการเงินใหม่ที่เหมาะสมสำหรับประเทศ และเห็นว่ากรอบเป้าหมายเงินเฟ้อแบบยืดหยุ่น (Flexible Inflation Targeting) มีความเหมาะสมในการสร้างความน่าเชื่อถือของธนาคารกลางและช่วยให้เศรษฐกิจไทยเติบโตอย่างยั่งยืนและมีเสถียรภาพ จึงเริ่มใช้กรอบเป้าหมายเงินเฟ้อแบบยืดหยุ่นตั้งแต่ปี 2543
ปัจจุบัน

การดำเนินนโยบายการเงินภายใต้กรอบเป้าหมายเงินเฟ้อแบบยืดหยุ่นในช่วงแรกนั้น ธปท. อาศัยอำนาจผู้ว่าการ ธปท. แต่งตั้งคณะกรรมการนโยบายการเงินชุดแรกขึ้น เมื่อ 5 เมษายน 2543 โดยเชิญผู้ทรงคุณวุฒิจากภายนอก ธปท. เป็นกรรมการ ร่วมกับผู้บริหารระดับสูงของ ธปท. รวมจำนวน 9 ท่าน โดย กนง. ทำหน้าที่กำหนดทิศทางนโยบายการเงินของประเทศ ตลอดจนพัฒนากรอบเป้าหมายเงินเฟ้อแบบยืดหยุ่นให้เหมาะสมกับประเทศไทย

สำหรับในปัจจุบัน พระราชบัญญัติธนาคารแห่งประเทศไทย พ.ศ. 2551 ได้ประกาศใช้เมื่อ 3 มีนาคม 2551 ได้กำหนดให้คณะกรรมการนโยบายการเงิน (กนง.) มีกรรมการทั้งหมด 7 ท่าน โดยมีกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิจากภายนอก 4 ท่าน และผู้บริหารระดับสูงของ ธปท. 3 ท่าน รวมทั้งมีการกำหนดวัตถุประสงค์ เป้าหมาย และความรับผิดชอบของ กนง. อย่างชัดเจนอีกด้วย