รายงานระบบการชำระเงินประจำปี

ในช่วงที่ผ่านมา การเงินของไทยมีการพัฒนาและเปลี่ยนแปลงไปจากเดิมมากจากปัจจัยหลายประการ ได้แก่ ความก้าวหน้าของเทคโนโลยีการสื่อสารโดยเฉพาะโทรศัพท์เคลื่อนที่แบบสมาร์ทโฟนที่มีความสามารถมากขึ้นด้วยราคาที่ต่ำลง พฤติกรรมของผู้บริโภคที่เปิดรับเทคโนโลยีมากขึ้น แนวโน้มของบริการทางการเงินที่เปลี่ยนแปลงไปจากเดิมที่ธนาคารพาณิชย์เป็นผู้ให้บริการรายใหญ่ เริ่มมีผู้ให้บริการกลุ่มต่าง ๆ เข้ามาเสนอบริการทางการเงิน/การชำระเงินโดยอาศัยนวัตกรรมใหม่ ๆ หรือที่เรียกว่า Financial Technology ในด้านหนึ่ง ปัจจัยเหล่านี้จะส่งผลดี ให้เกิดแรงกระตุ้นในการพัฒนานวัตกรรมใหม่ ๆ ทำให้บริการการชำระเงินมีความหลากหลาย ตอบสนองความต้องการของภาครัฐ ภาคธุรกิจและประชาชนได้ดีขึ้น การสร้างสภาพแวดล้อมทางการเงินให้เอื้อต่อการพัฒนาและรองรับนวัตกรรมใหม่ ๆ เป็นเรื่องที่สำคัญ การให้ความสำคัญกับการผลักดันโครงสร้างพื้นฐานที่สำคัญจะเป็นการวางรากฐานสำหรับการพัฒนาระบบการชำระเงินให้มีประสิทธิภาพ มั่นคงปลอดภัย สามารถรองรับการเปลี่ยนแปลงและความท้าทายรูปแบบใหม่ ๆ ได้อย่างเหมาะสม

ปี 2557 ที่ผ่านมา เป็นปีที่เราเห็นการเปลี่ยนแปลงของระบบการชำระเงินไทยเข้าสู่ยุคดิจิทัลอย่างชัดเจน โดยผู้ให้บริการทั้งที่เป็นสถาบันการเงิน (Bank) และมิใช่สถาบันการเงิน (Non-bank) มีการนำเสนอนวัตกรรมการชำระเงินใหม่ ๆ โดยเฉพาะบริการผ่านแอพพลิเคชันบนสมาร์ทโฟน และแท็บเล็ต และผ่านเทคโนโลยีสมัยใหม่ธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) และคณะกรรมการระบบการชำระเงิน (กรช.) เล็งเห็นว่าการพัฒนาระบบการชำระเงินซึ่งเป็นเสมือนเส้นเลือดที่หล่อเลี้ยงและเชื่อมโยงระบบเศรษฐกิจของประเทศ ไปสู่การชำระเงินทางอิเล็กทรอนิกส์ (Electronic payment หรือ e-Payment) จะเป็นกลไกหนึ่งที่สำคัญในการขับเคลื่อนนโยบายเศรษฐกิจดิจิทัลอย่างเป็นรูปธรรม โดย e-Payment จะช่วยให้ทุกภาคส่วนทำธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ได้ครบวงจร

ทุกท่านคงตระหนักดีว่าปี 2556 เป็นปีที่ประเทศไทยเผชิญกับความผันผวนจากปัจจัยภายในและนอกประเทศ ซึ่งส่งผลกระทบต่อการดำเนินนโยบายเศรษฐกิจของประเทศ รวมถึงการดำเนินนโยบายด้านการชำระเงิน

คณะกรรมการระบบการชำระเงิน (กรช.) จึงให้ความสำคัญกับการเสริมสร้างระบบการชำระเงินของประเทศให้สามารถพัฒนารองรับกิจกรรมทางเศรษฐกิจได้อย่างมีประสิทธิภาพและเสถียรภาพ โดยวางกรอบนโยบาย และสานต่อโครงการส่งเสริมและพัฒนาระบบชำระเงินของไทยให้ลุล่วงและมีความคืบหน้าในหลายด้าน

ปี 2555 เป็นปีแรกของการดำเนินการตามแผนกลยุทธ์ระบบการชำระเงินปี 2555-2559 (Payment Systems Roadmap 2012-2016) ซึ่งเป็นแผนแม่บทฉบับที่ 3 ในการกำหนดแนวทางการพัฒนาระบบการชำระเงินของไทยที่คณะกรรมการระบบการชำระเงิน (กรช.) ได้วางไว้มาอย่างต่อเนื่องนับตั้งแต่แผนฉบับแรกในปี 2547 ซึ่งในช่วง 4-5 ปี ต่อจากนี้ไปทิศทางการพัฒนาระบบการชำระเงินของไทยจะมุ่งเน้นใน 3 ด้าน คือ การก้าวสู่ระบบการชำระเงินทางอิเล็กทรอนิกส์ การเชื่อมโยงระบบการชำระเงินกับต่างประเทศ และการรักษาเสถียรภาพในระบบการชำระเงิน และในปี 2555 ความนิยมของผู้ใช้บริการในการใช้อุปกรณ์เทคโนโลยีแบบพกพา ได้แก่ โทรศัพท์เคลื่อนที่ โทรศัพท์สมาร์ทโฟน แท็บเล็ต รวมทั้งการใช้บริการอินเทอร์เน็ตความเร็วสูง มีแนวโน้มเพิ่มขึ้น ซึ่งช่วยให้ผู้ใช้บริการสามารถเข้าถึงข้อมูลข่าวสารและบริการด้านการชำระเงินต่าง ๆ ได้อย่างสะดวกรวดเร็ว และเป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้ผู้ให้บริการชำระเงินหันมาให้ความสำคัญในการขยายการให้บริการชำระเงินผ่านอุปกรณ์เหล่านี้แก่ลูกค้ามากขึ้น

ในปี 2554 ธปท. ได้กำหนดให้การพัฒนาระบบการชำระเงินทั้งในระดับภายในประเทศและระหว่างประเทศเป็นหนึ่งในแผนยุทธศาสตร์ 5 ปี ของ ธปท. นอกจากนี้ ธปท. ได้ร่วมกับผู้แทนจากทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้องซึ่งประกอบด้วยผู้แทนจากหน่วยงานภาครัฐ ภาคธุรกิจ ภาคการธนาคารและนักวิชากรอิสระ จัดทำ "แผนกลยุทธ์ระบบการชำระเงิน ปี 2555 - 2559" ซึ่ง กรช. ได้ให้ความเห็นชอบให้ใช้แผนกลยุทธ์นี้เป็นกรอบในการดำเนินการพัฒนาระบบการชำระเงินของประเทศในระยะ 5 ปีข้างหน้า เพื่อมุ่งไปสู่เป้าหมายของการมีระบบการชำระเงินที่สนับสนุนการทำกิจกรรมทางเศรษฐกิจของภาครัฐและเอกชนให้มีประสิทธิภาพ มั่นคงปลอดภัย โดยแผนกลยุทธ์ฯ ครอบคลุม 3 วัตถุประสงค์หลัก ได้แก่ การเพิ่มประสิทธิภาพ การลดความเสี่ยง และการคุ้มครองผู้บริโภค