• EN
    • EN
  • เกี่ยวกับ ธปท.
    • บทบาทหน้าที่และประวัติ
    • การกำกับดูแลกิจการที่ดี
    • ธปท. กับบทบาทการพัฒนาอย่างยั่งยืน
    • ความร่วมมือระหว่างประเทศ
    • กฎหมาย/กฎเกณฑ์
    • ผังโครงสร้างองค์กร
    • คณะกรรมการ
    • รายงานทางการเงิน
    • รายงานประจำปี ธปท.
    • ธนบัตร
    • มูลนิธิ 50 ปี ธปท.
    • สมัครงานและทุน
    • พิพิธภัณฑ์และแหล่งเรียนรู้
    • ศคง. 1213
    • งานและกิจกรรม
  • นโยบายการเงิน
    • คณะกรรมการ กนง.
    • เป้าหมายของนโยบายการเงิน
    • กำหนดการประชุม
    • ผลการประชุม กนง.
    • เอกสารเผยแพร่ของ กนง.
    • ความรู้เรื่องนโยบายการเงิน
    • ภาวะเศรษฐกิจไทย
    • เศรษฐกิจภูมิภาค
    • งานวิจัยและสัมมนาวิชาการ
  • สถาบันการเงิน
    • คณะกรรมการ กนส.
    • โครงสร้างระบบ สง. ไทย
    • บทบาทของ ธปท. ด้าน สง.
    • การกำหนดนโยบาย สง.
    • การกำกับตรวจสอบ สง.
    • ความร่วมมือกับผู้กำกับดูแลอื่น
    • ธุรกิจการเงินที่ ธปท. กำกับดูแล​​​​
    • มุมสถาบันการเงิน
    • การธนาคารเพื่อความยั่งยืน
    • โครงการพัฒนา Digital Factoring Ecosystem
    • โครงการ API Standard
  • ตลาดการเงิน
    • การดำเนินนโยบายการเงิน
    • การบริหารเงินสำรอง
    • การพัฒนาตลาดการเงิน
    • ตลาดเงินตราต่างประเทศ
    • หลักเกณฑ์การแลกเปลี่ยนเงิน
    • การลงทุนโดยตรง ตปท.
    • อัตราดอกเบี้ยอ้างอิงและแนวทางรองรับการยุติการใช้ LIBOR
    • โครงการลงทะเบียนแสดงตัวตนของผู้ลงทุนตราสารหนี้ในประเทศไทย (BIR)
  • ระบบการชำระเงิน
    • คณะกรรมการ กรช.
    • นโยบายการชำระเงิน
    • การกำกับดูแลระบบการชำระเงิน
    • การกำกับตาม พ.ร.บ. ระบบการชำระเงิน 2560
    • บริการระบบการชำระเงิน
    • แนวนโยบาย/แนวปฏิบัติ /มาตรฐานระบบการชำระเงิน
    • ระเบียบ/ประกาศระบบการชำระเงิน
    • เทคโนโลยีทางการเงิน
    • การชำระเงินกับต่างประเทศ
  • วิจัยและสัมมนา
    • งานวิจัย
    • งานสัมมนา
    • สถาบันวิจัยเศรษฐกิจป๋วย ​อึ๊งภากรณ์
  • สถิติ
    • สถิติตลาดการเงิน
    • สถิติเศรษฐกิจการเงิน
    • สถิติสถาบันการเงิน
    • สถิติระบบการชำระเงิน
    • สถิติเศรษฐกิจการเงินภูมิภาค
    • เครื่องชี้ภาวะเศรษฐกิจสำคัญ
    • แผนภูมิข้อมูลเศรษฐกิจสำคัญ
    • การรับส่งข้อมูลกับ ธปท.
    • บทความและเอกสารเผยแพร่ด้านสถิติ
    • คู่มือประชาชนด้านสถิติ
    • บริการข้อมูล BOT API

  • หน้าหลัก
  • > วิจัยและสัมมนา
  • > บทความ
วิจัยและสัมมนา
วิจัยและสัมมนา
  • งานวิจัย
    • Discussion and Policy Paper
    • FAQ
    • บทความสั้น
  • งานสัมมนา
    • ASEAN_CB_IA
  • สถาบันวิจัยเศรษฐกิจป๋วย ​อึ๊งภากรณ์
​ความยั่งยืนทางการคลังหลังโควิด-19
​
ดร.ฐิติมา ชูเชิด 
ฝ่ายนโยบายการเงิน 



ไม่นานมานี้มีโอกาสได้ร่วมพูดคุยในฟอรั่มนโยบายสาธารณะเกี่ยวกับความยั่งยืนทางการคลังของไทยหลังโควิด-19 จัดโดยสถาบันวิจัยเศรษฐกิจป๋วย อึ้งภากรณ์ ร่วมกับคณะเศรษฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เลยขอเก็บประเด็นมาฝากผู้อ่านที่ติดตามสถานการณ์การเงินการคลังของประเทศตอนนี้อยู่ค่ะ โดยเฉพาะประเด็นที่ว่า การรับมือกับโควิด-19 ในยกแรกสร้างภาระการคลังมากแค่ไหน และจะมั่นใจได้อย่างไรว่าการคลังจะกลับมายั่งยืนได้อีก

ในงานนี้ ดร.ศาสตรา สุดสวาสดิ์ และ ดร.ภาวิน ศิริประภานุกูล เล่างานวิจัยเกี่ยวกับภาพการคลังของไทยปีนี้และมองไปข้างหน้าให้ฟังว่า หากเงื่อนไขเศรษฐกิจและเงินเฟ้อแย่ลงมากเพราะผลกระทบจากโควิด-19 และฟื้นตัวกลับมาได้ช้า รวมถึงมาตรการลดภาษีต่างๆ อาจทำให้การจัดเก็บรายได้ของรัฐบาลปีนี้และปีหน้าหายไปจากที่เคยคิดไว้ปีละประมาณ 2 – 2.5 แสนล้านบาท ซึ่งถ้ารัฐบาลยังคงวงเงินงบประมาณรายจ่ายตามแผนการคลังระยะปานกลางที่วางไว้ก่อนเกิดโควิด-19 ประมาณ 3.3 - 3.4 ล้านล้านบาทในปีนี้และปีหน้า ก็อาจเห็นการขาดดุลการคลังสูงเกิน 4% ต่อ GDP หรือปีละ 6 - 7 แสนล้านบาท (สูงกว่าช่วงก่อนโควิด-19 ที่ขาดดุล 2 - 3% ต่อ GDP หรือราว 4 แสนล้านบาท) และขนาดการขาดดุลอาจลดลงได้ช้าในระยะต่อไป

เนื่องจากภาวะที่เศรษฐกิจได้รับผลกระทบทำให้ GDP ต่ำลงไปมาก ประกอบกับหนี้สาธารณะที่จะสูงขึ้นเพราะรายได้ที่ไม่พอวงเงินงบประมาณรายจ่าย จนทำให้รัฐบาลต้องกู้เพื่อชดเชยการขาดดุลงบประมาณเยอะขึ้น รวมกับการกู้นอกงบประมาณตาม พ.ร.ก. กู้เงิน 1 ล้านล้านบาทเพื่อเยียวยาฟื้นฟูเศรษฐกิจและสังคมฯ และส่วนที่อาจต้องกู้เพื่อมาชดเชยภาระการคลังอื่นๆ นอกงบประมาณ ทำให้นักวิจัยทั้งสองท่านประเมินว่า ประมาณการหนี้สาธารณะต่อ GDP ของไทยน่าจะสูงขึ้นอย่างรวดเร็วจากสิ้นปี 2562 ที่ประมาณ 41% ของ GDP ไปใกล้เพดานหนี้ตามกรอบความยั่งยืนทางการคลังที่ 60% ในปี 2564 ซึ่งสอดคล้องกับที่ผู้อำนวยการ สำนักงานบริหารหนี้สาธารณะ เองได้เคยกล่าวไว้ นอกจากนี้ หนี้ที่เห็นอาจมีแนวโน้มที่จะไปต่อ ถ้ายังมีการกู้ใหม่สูง แต่เศรษฐกิจกลับยังไม่ฟื้นไประดับเดิม 

ด้านกองทุนการเงินระหว่างประเทศ (IMF) ประเมินไว้รายงาน Fiscal Monitor เดือน เม.ย. 63 ว่า หนี้สาธารณะต่อ GDP ในโลกจะสูงขึ้นมากเช่นกัน สำหรับกลุ่มประเทศพัฒนาแล้ว คาดว่าหนี้สาธารณะจะเพิ่มขึ้น จากเฉลี่ย 105% เป็น 122% ต่อ GDP สำหรับกลุ่มประเทศตลาดเกิดใหม่ คาดว่าหนี้สาธารณะจะเพิ่มขึ้นจากเฉลี่ย 53% เป็น 62% ต่อ GDP หากมองยาวขึ้นในช่วง 3 ปีข้างหน้า บทวิเคราะห์ของ Capital Economics ประเมินไว้ว่า หนี้สาธารณะของทั้ง 2 กลุ่มประเทศจะสูงขึ้นจากตอนนี้อีกราว 15 - 30% และ 5 - 15% ต่อ GDP ตามลำดับ จึงพอเห็นได้ว่า สัดส่วนหนี้สาธารณะต่อ GDP ที่พุ่งสูงขึ้นเป็นปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นทั่วโลก จึงดูไม่น่าแปลกใจนัก เพราะรัฐบาลทั่วโลกสร้างหนี้เพิ่มขึ้นแบบมีที่มาที่ไปเพื่อรับมือโควิด-19 ขณะที่ระดับ GDP ที่ใช้เป็นตัวหารของสัดส่วนหนี้ต่อ GDP เองก็ลดลงมาก แต่สิ่งที่น่าสนใจกว่าก็คือ รัฐบาลประเทศต่าง ๆ จะสามารถบริหารจัดการให้หนี้สาธารณะที่สูงขึ้นมากให้กลับมายั่งยืนอีกครั้งได้อย่างไร 

เมื่อมองย้อนไปในช่วงหลังวิกฤตการเงิน 2540 หนี้สาธารณะของไทยก็เคยขยับไปใกล้เพดานหนี้ที่ 60% ต่อ GDP จากที่เคยต่ำกว่า 20% แต่หลังจากนั้นไม่นาน รัฐบาลก็สามารถบริหารจัดการหนี้ให้กลับมายั่งยืนได้ ซึ่งอาศัย 3 แรงช่วยกัน คือ (1) GDP เติบโตได้เร็วกว่าอัตราดอกเบี้ยจ่ายของยอดคงค้างหนี้ (2) ลดขนาดการขาดดุลงบประมาณได้ต่อเนื่อง และ (3) ลดภาระผูกพันทางการคลังและเงินกู้นอกงบประมาณที่ไม่จำเป็นลง 

หากหนี้สาธารณะสูงเกินเพดานหนี้ตามกรอบความยั่งยืนทางการคลังปัจจุบันไปบ้าง ก็อาจพอจะขยับเพดานขึ้นได้บ้างในระยะสั้น เพราะจริงๆ ก็เป็นกรอบที่กำหนดขึ้นมาเองเพื่อให้ประเทศมีวินัยการคลัง ตราบใดที่รัฐบาลสามารถสื่อสารถึงความจำเป็นและสร้างความมั่นใจให้ผู้ถือพันธบัตรรัฐบาลได้ว่า รัฐบาลไม่ได้ก่อหนี้เกินตัว และสามารถบริหารจัดการหนี้ให้กลับมายั่งยืนได้อีกครั้ง โดย (1) ใช้จ่ายเงินกู้อย่างคุ้มค่าเพื่อเร่งฟื้นเศรษฐกิจ และใช้ประโยชน์จากภาวะดอกเบี้ยต่ำในช่วงนี้เพื่อลดต้นทุนเงินกู้ระยะยาว (2) มีแผนปฏิรูปรายได้และรายจ่ายในอนาคตเพื่อลดขนาดการขาดดุลและเพื่อให้มีเงินมาชำระคืนหนี้ และ (3) ไม่สร้างภาระผูกพันทางการคลังที่ไม่โปร่งใสและไม่จำเป็น ซึ่งจะช่วยให้พลวัตหนี้สาธารณะยั่งยืนได้ด้วย 3 แรงข้างต้นดังที่ได้กล่าวไว้

การรับมือกับศึกโควิด-19 บนสังเวียนระดับโลกในเวลานี้ ช่วงพักยกอาจต้องกลับมาสำรวจบาดแผลทางเศรษฐกิจ การเงิน การคลังที่เกิดขึ้น เพื่อเตรียมพร้อมหากระฆังยกสองเกิดดังขึ้นมาอีก ผู้เขียนหวังว่าข้าศึกจะไม่ลุกขึ้นมาสู้กับเราแบบไม่ทันตั้งตัวจนเผลอโดนหมัดน็อคไป ทั้งที่มีแววว่าประเทศไทยเราน่าจะชนะบนสังเวียนนี้ได้ตั้งแต่ยกแรกแล้วนะคะ


บทความนี้เป็นข้อคิดเห็นส่วนบุคคล ซึ่งไม่จำเป็นต้องสอดคล้องกับข้อคิดเห็นของธนาคารแห่งประเทศไทย



>> Download PDF

Share
Tweet
Share
Tweet
เกี่ยวกับ ธปท.
  • บทบาทหน้าที่และประวัติ
  • การกำกับดูแลกิจการที่ดี
  • ธปท. กับบทบาทการพัฒนาอย่างยั่งยืน
  • ความร่วมมือระหว่างประเทศ
  • กฎหมาย/กฎเกณฑ์
  • ผังโครงสร้างองค์กร
  • คณะกรรมการ
  • รายงานทางการเงิน
  • รายงานประจำปี ธปท.
  • ธนบัตร
  • มูลนิธิ 50 ปี ธปท.
  • สมัครงานและทุน
  • พิพิธภัณฑ์และแหล่งเรียนรู้
  • ศคง. 1213
  • งานและกิจกรรม
นโยบายการเงิน
  • คณะกรรมการ กนง.
  • เป้าหมายของนโยบายการเงิน
  • กำหนดการประชุม
  • ผลการประชุม กนง.
  • เอกสารเผยแพร่ของ กนง.
  • ความรู้เรื่องนโยบายการเงิน
  • ภาวะเศรษฐกิจไทย
  • เศรษฐกิจภูมิภาค
  • งานวิจัยและสัมมนาวิชาการ
สถาบันการเงิน
  • คณะกรรมการ กนส.
  • โครงสร้างระบบ สง. ไทย
  • บทบาทของ ธปท. ด้าน สง.
  • การกำหนดนโยบาย สง.
  • การกำกับตรวจสอบ สง.
  • ความร่วมมือกับผู้กำกับดูแลอื่น
  • ธุรกิจการเงินที่ ธปท. กำกับดูแล​​​​
  • มุมสถาบันการเงิน
  • การธนาคารเพื่อความยั่งยืน
  • โครงการพัฒนา Digital Factoring Ecosystem
  • โครงการ API Standard
ตลาดการเงิน
  • การดำเนินนโยบายการเงิน
  • การบริหารเงินสำรอง
  • การพัฒนาตลาดการเงิน
  • ตลาดเงินตราต่างประเทศ
  • หลักเกณฑ์การแลกเปลี่ยนเงิน
  • การลงทุนโดยตรง ตปท.
  • อัตราดอกเบี้ยอ้างอิงและแนวทางรองรับการยุติการใช้ LIBOR
  • โครงการลงทะเบียนแสดงตัวตนของผู้ลงทุนตราสารหนี้ในประเทศไทย (BIR)
ระบบการชำระเงิน
  • คณะกรรมการ กรช.
  • นโยบายการชำระเงิน
  • การกำกับดูแลระบบการชำระเงิน
  • การกำกับตาม พ.ร.บ. ระบบการชำระเงิน 2560
  • บริการระบบการชำระเงิน
  • แนวนโยบาย/แนวปฏิบัติ /มาตรฐานระบบการชำระเงิน
  • ระเบียบ/ประกาศระบบการชำระเงิน
  • เทคโนโลยีทางการเงิน
  • การชำระเงินกับต่างประเทศ
สถิติ
  • สถิติตลาดการเงิน
  • สถิติเศรษฐกิจการเงิน
  • สถิติสถาบันการเงิน
  • สถิติระบบการชำระเงิน
  • สถิติเศรษฐกิจการเงินภูมิภาค
  • เครื่องชี้ภาวะเศรษฐกิจสำคัญ
  • แผนภูมิข้อมูลเศรษฐกิจสำคัญ
  • การรับส่งข้อมูลกับ ธปท.
  • บทความและเอกสารเผยแพร่ด้านสถิติ
  • คู่มือประชาชนด้านสถิติ
  • บริการข้อมูล BOT API
ตารางเวลาเผยแพร่
เงื่อนไขการให้บริการ
นโยบายคุ้มครอง
ข้อมูลส่วนบุคคล
เชื่อมโยง
คำถามถามบ่อย
ติดต่อ ธปท.

©2015 Bank of Thailand. All rights reserved.   ( เว็บไซต์นี้รับชมได้ดี ด้วยเว็บเบราว์เซอร์ Chrome, Safari, Firefox หรือ IE 10 ขึ้นไป )
สอบถาม/ข้อเสนอแนะ/ร้องเรียน
ลงทะเบียนรับข้อมูล/ข่าวสาร


©2015 Bank of Thailand. All rights reserved.