​นางสาวอณิยา ฉิมน้อย
นางสาวธัญญฉัตร์ รุ่งศรีสวัสดิ์
สายนโยบายระบบการชำระเงินและเทคโนโลยีทางการเงิน

ในช่วงที่ผ่านมา หลายท่านน่าจะเริ่มเห็นร้านค้าต่าง ๆ ทั้งในห้างสรรพสินค้าและตามตลาดนัดทั่วไปมี การตั้งป้ายรับจ่ายเงินด้วย QR Code เพื่อเป็นอีกทางเลือกหนึ่งในการรับชำระเงินกันมากขึ้น บางท่านอาจ คุ้นเคยกับการจ่ายเงินรูปแบบใหม่นี้เป็นอย่างดีแล้ว แต่บางท่านอาจจะยังไม่รู้จักวิธีการจ่ายเงินแบบนี้ดีนักว่ามี ดีอย่างไร สามารถทำอะไรได้บ้าง วันนี้เราจะมาหาคำตอบไปพร้อม ๆ กัน

QR Code ย่อมาจาก "Quick Response Code" ซึ่งเป็นรหัสรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสที่พัฒนาต่อยอดมาจาก Barcode ให้สามารถใช้งานง่ายขึ้น และเก็บข้อมูลได้มากกว่าเดิม เพียงแค่เราใช้โทรศัพท์มือถือที่มีฟังก์ชันหรือแอปพลิเคชันที่รองรับ สแกนไปที่ QR Code ก็สามารถเข้าถึงข้อมูลได้ทันที ในระยะแรก QR Code มักถูก นำไปใช้ในเชิงการตลาด โดยปรากฏอยู่ตามป้ายโฆษณาต่าง ๆ เพื่อให้ผู้บริโภคสามารถสแกนแล้วเข้าถึงเว็บไซต์ ของแบรนด์ต่าง ๆ ได้ ต่อมาได้มีการนำ QR Code มาใช้เพื่อเป็นสื่อกลางในการชำระเงินด้วยการเก็บข้อมูลที่ จำเป็นในการชำระเงินไว้ใน QR Code เช่น ข้อมูลเลขที่บัญชีธนาคาร โดยประเทศจีนและอินเดียเป็นประเทศแรก ๆ ของโลกที่มีการใช้ QR Code อย่างแพร่หลายในการซื้อสินค้าและใช้จ่ายในชีวิตประจำวัน

สำหรับประเทศไทย ที่ผ่านมาร้านค้าขนาดกลางและขนาดใหญ่ติดตั้งเครื่องรับบัตร (EDC) แล้ว กว่า 7.7 แสนเครื่อง แต่ก็นับว่ายังไม่มากนักเมื่อเทียบกับจำนวนร้านค้าขนาดกลางและขนาดย่อยที่มีหลายล้านราย ธนาคารแห่งประเทศไทย ผู้ให้บริการเครือข่ายบัตรระดับโลก สถาบันการเงิน และผู้ให้บริการชาระเงินในไทย จึงได้ร่วมกันพัฒนามาตรฐาน QR Code ของไทย (Thai standard QR Code) ซึ่งสอดคล้องกับมาตรฐานสากล เพื่อตอบโจทย์การชำระเงินทางอิเล็กทรอนิกส์ของประชาชนและร้านค้ารายย่อย ให้สามารถมีช่องทางการใช้ e-Payment ที่สะดวก ปลอดภัย มีค่าใช้จ่ายต่ำ และทำให้ร้านค้าสามารถรับชำระเงินได้จาก Mobile banking ของทุกธนาคาร หรือลูกค้าสามารถเลือกจ่ายเงินได้จากหลากหลายช่องทาง ทั้งบัญชีเงินฝาก e-Wallet หรือ ตัดจากบัตรเดบิต/บัตรเครดิต ด้วยมาตรฐาน QR Code ของไทยเพียงแผ่นเดียว

หากกล่าวโดยรวมแล้ว การใช้ QR Code จะเป็นประโยชน์ต่อประชาชนผู้ใช้บริการและร้านค้า ดังนี้

ประโยชน์ต่อผู้ใช้บริการ : ช่วยเพิ่มความคล่องตัวในการจ่ายค่าสินค้าและบริการในชีวิตประจำวัน เพียงหยิบมือถือขึ้นมาใช้ Mobile application ของธนาคารใดก็ได้ สแกน Thai standard QR Code เลือก บัญชีและใส่จำนวนเงิน ไม่ต้องเสียเวลารอเงินทอนหรือพบกับปัญหาร้านค้าทอนเงินผิด และยังเพิ่มความปลอดภัย ในการชำระเงิน โดยไม่ต้องให้บัตรหรือข้อมูลใด ๆ แก่ร้านค้าอีกต่อไป

ประโยชน์ต่อร้านค้า : ช่วยให้ซื้อง่าย ขายคล่อง ลดต้นทุนการรับชำระเงินทางอิเล็กทรอนิกส์ โดยเฉพาะร้านค้าขนาดกลางและขนาดเล็ก สามารถใช้มาตรฐาน QR Code ของไทยให้ลูกค้าสแกนได้ทันที โดยเงินจะเข้าบัญชีโดยตรง ร้านค้าไม่ต้องวุ่นวายกับการเก็บเงินสดและเตรียมเงินทอน สามารถจัดทำบัญชี ติดตามรายรับรายจ่ายได้ง่าย ๆ ทุกที่ ทุกเวลา และยังมีโอกาสเข้าถึงบริการสินเชื่อได้มากขึ้น เนื่องจากธนาคาร สามารถนำข้อมูลการรับชำระเงินของร้านค้าไปใช้ประเมินการให้สินเชื่อได้ง่ายขึ้น เรียกได้ว่า “ช่องทางรับเงิน มากขึ้น โอกาสในการทาธุรกิจก็มากขึ้นด้วย”

สำหรับร้านค้าที่สนใจรับเงินด้วย Thai standard QR Code สามารถติดต่อผู้ให้บริการโดยตรง เช่น ธนาคารพาณิชย์ หรือผู้ให้บริการชำระเงินอื่นที่ให้บริการ Thai standard QR Code โดยธนาคารหรือ ผู้ให้บริการจะเป็นผู้จัดทำข้อมูลและสร้าง Thai standard QR Code ให้กับร้านค้า และในการใช้ QR code ร้านค้าควรหมั่นตรวจสอบ QR Code ของตนเองให้ถูกต้องเสมอและมีชื่อผู้รับเงินหรือชื่อร้านค้าที่ชัดเจนให้ ลูกค้าสามารถตรวจเช็คข้อมูลได้ ทางด้านลูกค้าก็จะต้องตรวจสอบจำนวนเงิน ชื่อผู้รับเงินหรือร้านค้า ก่อนยืนยัน การทำรายการชำระเงินทุกครั้ง ไม่สแกน QR code ที่ไม่ทราบแหล่งที่มาชัดเจน และไม่หลงเชื่อกลลวงของมิจฉาชีพที่อาจมาหลอกขอข้อมูลโดยง่าย หากมีปัญหาในการใช้งานสามารถติดต่อ Call center ของธนาคารที่ท่านใช้บริการอยู่

นอกจากนี้ ปัจจุบันยังมีการพัฒนาต่อยอดบริการชำระเงินด้วย Standard QR Code อย่างต่อเนื่อง เช่น การรับชำระเงินด้วยบัตรเครดิตและบัตรเดบิต การชำระเงินข้ามประเทศ ทำให้คนไทยที่เดินทางท่องเที่ยวในต่างประเทศ และคนต่างชาติที่เดินทางมาท่องเที่ยวในไทยสามารถใช้จ่ายได้สะดวกด้วยการสแกน QR Code ผ่าน Mobile Banking Application ไม่ต้องพกเงินสดจำนวนมากอีกต่อไป

ด้วยความสะดวกทั้งต่อร้านค้าและลูกค้า รวมถึงประโยชน์ต่าง ๆ ที่กล่าวมาข้างต้น ทำให้ปัจจุบันการชำระเงินด้วย QR Code ได้รับการตอบรับเป็นอย่างดี โดยปัจจุบันมีจุดรับชำระเงินด้วย QR code แล้วมากกว่า 2 ล้านจุดทั่วประเทศ ทั้งร้านค้าทั่วไปและร้านค้า e-Commerce อาจกล่าวได้ว่า Thai Standard QR Code จะเป็นกุญแจสำคัญดอกหนึ่งที่ทำให้ประเทศไทยเข้าใกล้สังคมไร้เงินสดเร็วขึ้นกว่าเดิม สนับสนุนการต่อยอดนวัตกรรมใหม่ๆ ที่ทำให้เรื่องเงินเป็นเรื่องง่ายนิดเดียว

บทความนี้เป็นข้อคิดเห็นส่วนบุคคล ซึ่งไม่จำเป็นต้องสอดคล้องกับข้อคิดเห็นของธนาคารแห่งประเทศไทย