บทสรุปผู้บริหาร

โครงการ “คลินิกเสริมแกร่งการเงิน SMEs” ถูกออกแบบมาเพื่อเป็นพื้นที่ทดลองสำหรับพัฒนากิจกรรม/เครื่องมือเสริมศักยภาพทางการเงินให้แก่ผู้ประกอบการ โดยมีเป้าหมายเพื่อเพิ่มความพร้อมในการเข้าถึงสินเชื่อ ผ่านการทำกิจกรรมหลักใน 5 รูปแบบ ได้แก่ แบบประเมินความพร้อมในการขอสินเชื่อด้วยตนเอง การทำงานร่วมกับพี่เลี้ยง การเข้าร่วม workshop การพบที่ปรึกษาทางการเงิน และการเรียนรู้ออนไลน์ โดยโครงการนี้ได้ต่อยอดมาจากโครงการนำร่อง "เสริมศักยภาพ SMEs เพิ่มโอกาสเข้าถึงสินเชื่อ" ของธนาคารแห่งประเทศไทย สำนักงานภาคเหนือ (ธปท. สภน.) ในปี 2567 ซึ่งมีการเปิดรับผู้ประกอบการ SMEs ในภาคเหนือจากหลากหลายธุรกิจที่สนใจขอสินเชื่อ เข้าร่วมโครงการ จำนวน 32 ราย 

ภายหลังจากจบโครงการ ผู้ประกอบการ SMEs ส่วนใหญ่ตัดสินใจ “ไม่กู้” และเริ่มเห็นทางเลือกอื่นในการพัฒนาธุรกิจ อาทิ การเพิ่มประสิทธิภาพการบริหาร และการเพิ่มโอกาสทางการตลาด ซึ่งสะท้อนว่า “การเข้าถึงสินเชื่อไม่ใช่ทางออกของธุรกิจเสมอไป” นอกจากนี้ SMEs มีความพร้อมในการขอสินเชื่อเพิ่มขึ้น หลังจากเข้าใจแนวทางการพิจารณาสินเชื่อของสถาบันการเงิน รวมทั้ง โครงการยังช่วยให้ผู้ประกอบการตระหนักถึงความสำคัญของการบริหารการเงิน เริ่มปรับพฤติกรรมที่ดีขึ้นอย่างเห็นได้ชัด เช่น เริ่มทำบัญชีและทำความเข้าใจการเงินธุรกิจ ปรับลดต้นทุน บริหารสต็อกดีขึ้น และมีความมั่นใจในการตัดสินใจทางธุรกิจมากขึ้นกว่าเดิม

ทั้งนี้ กิจกรรม/เครื่องมือที่ผู้เข้าร่วมได้รับประโยชน์สูงสุดคือ “ที่ปรึกษาทางการเงิน” เนื่องจากสามารถให้คำแนะนำเชิงลึกเฉพาะรายและช่วยจับประเด็นปัญหาธุรกิจได้ตรงจุด โดยเครื่องมือในโครงการมีประโยชน์ต่อธุรกิจขนาดกลางมากที่สุด รองลงมาเป็นธุรกิจขนาดใหญ่ เนื่องจากผู้ประกอบการมีความรู้ความเข้าใจด้านการเงินดีขึ้นสามารถต่อยอดคำแนะนำและเรียนรู้เพิ่มเติมได้ ขณะที่เครื่องมือในโครงการยังไม่ตอบโจทย์ SMEs รายเล็กที่มีข้อจำกัดด้านเวลา ความพร้อมของข้อมูล และภาระงานประจำ จึงมีข้อเสนอแนะเพื่อพัฒนากิจกรรม/เครื่องมือทั้ง 5 ประเภทให้เหมาะสมกับบริบทของผู้ประกอบการรายเล็ก ซึ่งเป็น SMEs ส่วนใหญ่ของประเทศให้มากขึ้น เช่น การทำแบบประเมินความพร้อมในการขอสินเชื่อที่เข้าใจง่ายขึ้นและแม่นยำขึ้น การยกระดับ workshop เพิ่มรูปแบบ online ผสมผสาน ลดการบรรยาย เน้นกิจกรรมแลกเปลี่ยนประสบการณ์มากขึ้น

ผลการศึกษาที่ได้นำไปสู่แนวทางการสร้าง “ระบบนิเวศเพื่อการเติบโตของ SMEs” อย่างเป็นรูปธรรม โดย ธปท. สภน. ทำหน้าที่เป็นตัวกลางเชื่อมโยงภาครัฐ เอกชน มหาวิทยาลัย และผู้เชี่ยวชาญ ในการสนับสนุนผู้ประกอบการแบบครบวงจร พร้อมนำเครื่องมือที่พัฒนาขึ้นในโครงการ เช่น แบบประเมินความพร้อมในการขอสินเชื่อด้วยตนเอง แหล่งรวมผลิตภัณฑ์และเครื่องมือทางการเงิน ไปประยุกต์ใช้จริงกับธุรกิจรายอื่นในภูมิภาค โดยการจัดตั้ง “ศูนย์ช่วยเพื่อน SMEs” เพื่อเป็นพื้นที่ที่รวมบริการด้านการพัฒนานวัตกรรม การตลาด การบริหารธุรกิจ และการเตรียมความพร้อมด้านการเงินไว้ในที่เดียว ทำให้การสนับสนุนผู้ประกอบการเกิดผลอย่างยั่งยืนและขยายผลในระดับพื้นที่ได้จริง

Disclaimer: งานศึกษานี้เป็นข้อคิดเห็นส่วนบุคคล ซึ่งไม่จำเป็นต้องสอดคล้องกับข้อคิดเห็นของธนาคารแห่งประเทศไทย