คำถาม คำตอน ด้านธนบัตร
1. ทำไมถึงต้องเปลี่ยนวัสดุเป็นพอลิเมอร์
ธนบัตรที่ผลิตด้วยกระดาษ ด้วยเฉพาะชนิดที่หมุนเวียนเปลี่ยนมือสูง สกปรกง่าย มีอายุใช้งานสั้นเพียง 2 ปี และเก่าเร็ว โดยการเปลี่ยนวัสดุที่ผลิตโดยพอลิเมอร์ จะช่วยแก้ปัญหาดังกล่าว โดยมีคุณสมบัติทนทาน สะอาด และสามารถทำความสะอาดได้ง่าย
2. ธนบัตรชนิดราคา 20 บาท แบบกระดาษ ยังคงใช้ได้หรือไม่
ธนบัตรแบบที่ใช้หมุนเวียนในปัจจุบัน ยังคงสามารถใช้จ่ายได้ตามปกติต่อไป
3. ถ้าต้องการธนบัตรพอลิเมอร์ ชนิดราคา 20 บาท สามารถแลกได้เมื่อไหร่และที่ใดบ้าง
สามารถแลกได้ตั้งแต่วันที่ 24 มีนาคม 2565 ที่ธนาคารทั่วประเทศ และสถาบันการเงินเฉพาะกิจทุกแห่ง
4. มีการจำกัดปริมาณการแลกเปลี่ยนธนบัตรกระดาษ เป็นพอลิเมอร์ หรือ ถอนเงินเป็นธนบัตรพอลิเมอร์ หรือไม่
ประชาชนสามารถทยอยแลกธนบัตรพอลิเมอร์ได้ เนื่องจากธนบัตรแบบใหม่นี้จะใช้เป็นธนบัตรหมุนเวียนและจัดพิมพ์ในปริมาณที่เพียงพออย่างต่อเนื่อง ทั้งนี้ ขึ้นอยู่กับปริมาณธนบัตรพอลิเมอร์ที่แต่ละสาขาของสถาบันการเงินที่มีอยู่ในขณะนั้น
5. ธนบัตรพอลิเมอร์มีทุนสำรองเงินตราหนุนหลังครบถ้วน 100% หรือไม่
การนำธนบัตรออกใช้หมุนเวียนในระบบมีทุนสำรองเงินตราหนุนหลังเต็มจำนวนทุกฉบับ
6. ปัจจุบันมีประเทศใดใช้ธนบัตรพอลิเมอร์บ้าง
ธนบัตรพอลิเมอร์เป็นที่นิยมใช้อย่างแพร่หลายมากขึ้น โดยปัจจุบันมีมากกว่า 30 ประเทศ ที่ออกใช้ธนบัตรพอลิเมอร์ในหลายชนิดราคา เช่น แคนาดา ชิลี ซาอุดิอาระเบีย สก็อตแลนด์ และอังกฤษ รวมถึงประเทศเพื่อนบ้านอย่าง มาเลเซีย สิงคโปร์ และเวียดนาม เป็นต้น
1. ธนบัตรพอลิเมอร์มีความแตกต่างจากธนบัตรกระดาษอย่างไร ในเชิงผู้ใช้งาน
ธนบัตรพอลิเมอร์มีลักษณะและรูปลักษณ์โดยรวม ไม่แตกต่างจากธนบัตรกระดาษ แต่เนื้อสัมผัสแตกต่างจากกระดาษและพลาสติกทั่วไป
2. ธนบัตรพอลิเมอร์มีลักษณะเด่นที่ช่วยในการต่อต้านการปลอมแปลงอย่างไร
ลักษณะต่อต้านการปลอมแปลงเหมือนธนบัตรชนิดกระดาษปัจจุบัน
มีช่องใส เป็นจุดสังเกตที่สามารถมองทะลุได้ทั้งสองด้าน มีสีเหลือบแดงเมื่อพลิกเอียงธนบัตร และมีลายดุนนูนตัวเลข 20 ที่มีความนูน
3. ธนบัตรพอลิเมอร์แบบใหม่ จะดีกว่าธนบัตรพอลิเมอร์แบบเดิมที่เคยออกใช้อย่างไร (หมึกหลุดร่อน หดตัว โดนความร้อนไม่ได้ ละลาย พับแล้วสีลอกเป็นรอยพับ ยับย่นง่าย)
ปัจจุบันเทคโนโลยีการผลิต วัสดุการพิมพ์ และหมึกพิมพ์ ทำให้ธนบัตรพอลิเมอร์มีความทนทานต่อสภาพการใช้งานต่าง ๆ ทนความร้อนได้ดี มากกว่าแบบเดิม
4. ธปท. มีข้อแนะนำในการใช้งานธนบัตรอย่างไรบ้าง เพื่อให้ธนบัตรมีสภาพดีน่าใช้ตามที่ ธปท. คาดหวัง รวมถึง ข้อกังวลว่าธนบัตรจะใช้งานยาก ธนบัตรใหม่มากอาจติดกัน ทำให้ทอนผิด
ขอแนะนำ ไม่ให้เย็บด้วยลวดเย็บกระดาษ พับหรือกรีดธนบัตร เพื่อให้ธนบัตรมีสภาพดี สำหรับข้อกังวลเรื่องอาจเกิดปัญหาธนบัตรติดกัน แนะนำให้บิดหรือดัดเบา ๆ จะช่วยลดปัญหาการติดกันของธนบัตรใหม่ได้
5. สามารถแลกเปลี่ยนเป็นเงินตราต่างประเทศได้หรือไม่
แลกเปลี่ยนได้เช่นเดียวกับธนบัตรหมุนเวียนชนิดราคาอื่น (เคาน์เตอร์ Exchange ในประเทศ)
6. ธนบัตรพอลิเมอร์ใช้กับเครื่องรับเงินอัตโนมัติได้ไหม เช่น ตู้ซื้อบัตรโดยสารรถไฟฟ้า ตู้ซื้อสินค้า
ธปท. ได้แจ้งหน่วยงานที่ดูแลเครื่องรับเงินดังกล่าวให้ทราบล่วงหน้า และได้ประสานงานกันเพื่อเตรียมการรองรับให้ประชาชนสามารถใช้ธนบัตรแบบใหม่ได้อย่างกว้างขวาง
7. ผู้บกพร่องทางสายตาจะสังเกตธนบัตรพอลิเมอร์ชนิดราคา 20 บาท อย่างไร
ธนบัตรทั้งสองแบบมีความต่างกัน และลายดุนนูนเป็นตัวเลข 20 จะเป็นจุดสังเกตที่จะแนะนำให้แก่ผู้บกพร่องทางสายตา สำหรับการออกใช้ธนบัตรพอลิเมอร์ในครั้งนี้ ธปท. จะประสานงานสมาคมคนตาบอดฯ และมูลนิธิช่วยคนตาบอดฯ เพื่อสื่อสารและจัดกิจกรรมให้ผู้บกพร่องทางสายตา ได้รับทราบข้อมูลก่อนการออกใช้
1. ธปท. มีการควบคุมมลพิษอย่างไรในการทำลายธนบัตรพอลิเมอร์
ธปท. จะเผาทำลายภายใต้การควบคุมและบำบัดอากาศเสียก่อนปล่อยสู่ชั้นบรรยากาศโดยโรงงานที่ได้รับมาตรฐานสากล
2. ธนบัตรพอลิเมอร์สามารถนำไป recycle ได้หรือไม่
ธนบัตรพอลิเมอร์ทำจากพลาสติกกลุ่ม Polypropylene ชนิด BOPP (Bi-Oreinted Polypropylene) ซึ่งสามารถนำไป recycle ได้
1. ทำไม ธปท. จึงออกธนบัตรแบบใหม่ในขณะที่มีนโยบายส่งเสริม e-Payment
ธปท. มีนโยบายสนับสนุน e-Payment แต่สำหรับประชาชนบางกลุ่มที่ยังจำเป็นต้องชำระเงินในรูปแบบธนบัตร ธปท. จึงต้องพัฒนากระบวนผลิตต่อไป เช่น การเลือกใช้วัสดุที่มีความทนทานมากขึ้นและสิ้นเปลืองน้อยลง
1. ธนบัตรชนิดราคา 20 บาท แบบกระดาษ ที่หมุนเวียนในระบบมีอายุการใช้งานเท่าไร
ธนบัตรชนิดราคา 20 บาท ที่ผลิตด้วยกระดาษมีอายุการใช้งานประมาณ 2 ปี แต่ในความเป็นจริงพบว่ามีอายุเฉลี่ยประมาณ 3 ปี เนื่องจากไม่ค่อยถูกนำกลับมาทำลาย ขณะที่ธนบัตรชนิดราคา 20 บาท ผลิตด้วยพอลิเมอร์ มีอายุการใข้งานประมาณ 5 - 7.5 ปี
ถาม : ขอแลกธนบัตรชำรุดได้ที่ไหน ?
ตอบ : ธนาคารออมสิน (ทุกวันทำการ) และธนาคารพาณิชย์ (เฉพาะวันพุธ)
ถาม : ธนบัตรที่มีรอยขีดเขียนหรือมีตราประทับยังสามารถใช้ชำระหนี้ได้หรือไม่ ?
ตอบ : ยังสามารถใช้ชำระหนี้ได้ แต่ธนบัีตรลักษณะดังกล่าวมีรอยสกปรกไม่เหมาะสมต่อการใช้งาน ควรนำไปแลกเปลี่ยนเป็นธนบัตรสภาพดีที่ธนาคารออมสินและธนาคารพาณิชย์
ถาม : การขอแลกธนบัตรชำรุดที่ธนาคารพาณิชย์จะได้รับเงินทันทีหรือไม่ ?
ตอบ : ธนบัตรชำรุดที่จะได้รับเงินทันที ได้แก่ ธนบัตรชำรุดที่มีเนื้อธนบัตรเหลืออยู่ 3 ใน 5 ส่วนขึ้นไป
สำหรับธนบัตรชำรุดที่มีเนื้อธนบัตรน้อยกว่า 3 ใน 5 ส่วน แต่มากกว่าครึ่งฉบับ หรือยากต่อการตรวจพิสูจน์ ผู้ขอแลกต้องเขียนคำร้องขอแลกเปลี่ยนธนบัตรชำรุด ยื่นต่อเจ้าหน้าที่ธนาคาร เพื่อนำส่งให้ ธปท. พิจารณา โดย ธปท. จะโอนเงินค่าแลกเปลี่ยนเข้าบัญชีเงินฝาก ประเภทบัญชีออมทรัพย์ หรือไปรษณีย์ธนาณัติตามที่ระบุไว้ในคำร้องฯ
ถาม : ธนบัตรชำรุดถูกปลวกกัด/ไฟไหม้ และธนบัตรติดกันเป็นก้อนสามารถแลกได้หรือไม่ ?
ตอบ : หากประชาชนมีธนบัตรชำรุดลักษณะดังกล่าว ธปท. แนะนำให้ดำเนินการ ดังนี้
- นำธนบัตรตามสภาพที่เป็นก้อน ไม่ควรแยกหรือแกะออกจากภาชนะที่จัดเก็บ บรรจุธนบัตรชำรุดดังกล่าวในกล่องที่แข็งแรงเพื่อป้องกันไม่ให้ธนบัตรชำรุดมากไปกว่าเดิมระหว่างการเคลื่อนย้าย
- ให้นำบัตรประชาชนและสมุดบัญชีเงินฝากประเภทออมทรัพย์ของธนาคารใดก็ได้ ไปติดต่อที่ธนาคารออมสินหรือธนาคารพาณิชย์ และทำคำร้องขอแลกเปลี่ยนธนบัตร เมื่อเจ้าหน้าที่ธนาคารพิจารณาแล้วจะออกใบนำส่งธนบัตรชำรุด เพื่อให้ผู้ขอแลกนำธนบัตรมายื่นด้วยตนเองที่ ธปท. เนื่องจากธนบัตรอาจชำรุดเสียหายมากขึ้นระหว่างการนำส่ง
- ถ้าเป็นกรณีไฟไหม้ให้นำเอกสารแจ้งความไปด้วย
- ติดต่อสอบถามหรือติดตามคำร้องฯ ได้ที่แผนกตรวจพิสูจน์ธนบัตร โทร. 02 356 8736 ถึง 8
ถาม : หากได้รับธนบัตรปลอม ควรทำอย่างไร ?
ตอบ : ธนบัตรปลอมถือเป็นสิ่งผิดกฎหมาย ไม่สามารถนำธนบัตรปลอมมาแลกเปลี่ยนเป็นเงินตราได้ ผู้ได้รับธนบัตรปลอมควรปฏิบัติ ดังนี
- ไม่นำธนบัตรปลอมนั้นไปใช้ต่อ เพราะมีความผิดตามประมวลกฎหมายอาญ
- นำธนบัตรปลอมส่งมอบให้ธนาคารพาณิชย์เพื่อส่งมอบต่อให้ธนาคารแห่งประเทศไทย
- แจ้งเจ้าหน้าที่ตำรวจเพื่อเป็นข้อมูลในการสอบสวนจับกุม
ถาม : ขอทราบวิธีสังเกตธนบัตรที่ดีที่สุด ง่าย และเร็วที่สุด
ตอบ : วิธีการสังเกตธนบัตรมี 3 วิธี ได้แก่ สัมผัส ยกส่อง พลิกเอียง สามารถนำไปประยุกต์ใช้ตามสถานการณ์และความเหมาะสม เช่น กรณีมีแสงสว่างน้อยหรือไม่มี ควรใช้วิธีสัมผัส กรณีมีแสงสว่างเพียงพอสามารถใช้ได้ทั้งวิธีสัมผัส ยกส่อง หรือพลิกเอียง
ถาม : ได้รับธนบัตรปลอมจากเครื่อง ATM ควรทำอย่างไร ?
ตอบ : รีบนำธนบัตรฉบับที่สงสัยติดต่อธนาคารเจ้าของตู้ ATM เพื่อตรวจสอบ หากเป็นธนบัตรปลอมสาขาธนาคารที่รับเรื่องจะนำเข้าสู่กระบวนการตรวจสอบข้อเท็จจริงต่อไป
ถาม : ธนบัตรที่ฟอยล์หลุด/ขาด และธนบัตรที่มีภาพครุฑเพียงครึ่งเดียว (ธนบัตรแบบ 15) เป็นธนบัตรปลอมหรือไม่ ?
ตอบ : การสังเกตหรือตรวจสอบธนบัตรควรดูหลาย ๆ จุดประกอบกัน อาทิ ลายน้ำ แถบสีในเนื้อกระดาษ หรือหมึกพิมพ์พิเศษสลับสี ซึ่งถ้ามีลักษณะถูกต้อง ก็เป็นธนบัตรจริง สำหรับธนบัตรแถบฟอยล์หลุดลอกหรือแถบฟอยล์ที่เห็นภาพครุฑเพียงครึ่งเดียว เป็นธนบัตรชำรุดที่มีสภาพไม่เหมาะแก่การนำไปใช้ต่อ สามารถนำไปแลกเปลี่ยนเป็นธนบัตรสภาพดีได้ที่ธนาคารออมสินหรือธนาคารพาณิชย์
ถาม : ขอแลกธนบัตรฉบับใหม่ได้ที่ไหน ?
ตอบ : สามารถติดต่อขอแลกได้ที่ธนาคารออมสิน และธนาคารพาณิชย์ทุกสาขาทั่วประเทศ ทั้งนี้ การให้แลกธนบัตรใหม่ของแต่ละธนาคาร อาจกำหนดสัดส่วนการให้บริการแลกธนบัตรที่แตกต่างกันขึ้นอยู่กับปริมาณเงินสดสำรอง (ธนบัตรใหม่) ของธนาคารแต่ละสาขา
ถาม : ธนบัตรที่ระลึกในปัจุบัน ยังมีแบบใดให้แลกได้บ้างและแลกได้ที่ไหน ?
ตอบ : สามารถติดต่อขอแลกได้ที่ธนาคารออมสิน และธนาคารพาณิชย์ ตั้งแต่วันที่เริ่มจ่ายแลกถึงจนกว่าจะหมด
ถาม : ขอแลกธนบัตรแบบเก่าที่ไม่ได้ใช้หมุนเวียนในปัจจุบันแล้วได้หรือไม่ ?
ตอบ : เมื่อ ธปท. นำธนบัตรแบบใหม่ออกใช้ จะไม่นำธนบัตรแบบเก่าปล่อยเข้าไปในระบบอีก เพื่อให้ธนบัตรแบบเก่าค่อย ๆ ลดน้อยลงและหมดไปในที่สุด
ถาม : ขอเศษธนบัตรที่ ธปท. ทำลายแล้ว ได้หรือไม่ ?
ตอบ : ปัจจุบัน ธปท. ไม่มีนโยบายจ่ายเศษธนบัตรให้กับหน่วยงานหรือประชาชน
ถาม : ธปท. รับแลกเหรียญกษาปณ์หรือไม่ ?
ตอบ : หน่วยงานที่ผลิตและนำออกใช้เหรียญกษาปณ์ คือ กรมธนารักษ์ กระทรวงการคลัง ติดต่อสอบถามได้โดยตรงที่
- สำนักบริหารเงินตรา กรมธนารักษ์ ถนนจักรพงษ์ บางลำพู โทร. 02 281 1295
- สำนักกษาปณ์ รังสิต โทร. 02 516 5036 และ 02 901 4901
ถาม : ขอแลกธนบัตรต่างประเทศที่ ธปท. ได้หรือไม่ ?
ตอบ : การแลกธนบัตรต่างประเทศ โปรดติดต่อที่ธนาคารพาณิชย์ที่เปิดให้บริการ
ถาม : ธนบัตรที่ระลึกชนิดราคา 100 บาท มีจุดแตกต่างจากธนบัตรหมุนเวียน ชนิดราคา 1000 บาท ปัจจุบันที่มีอยู่ในระบบอย่างไร ?
ตอบ : ธนบัตรที่ระลึกชนิดราคา 100 บาท มีจุดแตกต่างจากธนบัตรหมุนเวียน ชนิดราคา 1000 บาท ปัจจุบัน ที่ประชาชนสามารถสังเกตได้ชัดเจน ดังนี้ (1) ขนาดธนบัตรหมุนเวียน 1000 บาทมีขนาดความยาวกว่า 1.2 เซนติเมตร (2) ธนบัตรทั้ง 2 แบบ มีตัวเลขบอกชนิดราคาที่มุมธนบัตรด้านล่างอย่างชัดเจน (3) ธนบัตรที่ระลึกออกใช้ใหม่นี้ มีสีเหลืองซึ่งแตกต่างจากสีธนบัตรหมุนเวียนที่มีอยู่ในระบบทุกชนิด ทั้งนี้ ขอให้ประชาชนสังเกตทุกครั้งที่รับธนบัตร ซึ่งนอกจากจะเป็นการไม่ประมาทแล้ว ยังจะช่วยในเรื่องป้องกันการรับธนบัตรปลอมด้วย
ถาม : หากประชาชนต้องการแลกเปลี่ยนธนบัตรที่ระลึกฯ เป็นธนบัตรหมุนเวียนปกติ ควรทำอย่างไร ?
ตอบ : หากประชาชนต้องการแลกเปลี่ยนธนบัตรที่ระลึกเป็นธนบัตรหมุนเวียนปกติ สามารถติดต่อขอแลกได้ที่สาขาธนาคารพาณิชย์ทุกแห่ง ธนาคารออมสิน ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร ธนาคารอาคารสงเคราะห์ และธนาคารอิสลามแห่งประเทศไทย
ถาม : ธนบัตรที่ระลึกฯ สามารถใช้ชำระหนี้ตามกฎหมายได้หรือไม่ ?
ตอบ : ธนาคารแห่งประเทศไทยขอยืนยันว่าธนบัตรที่ระลึกนี้ สามารถใช้ชำระหนี้ได้ตามกฎหมาย เช่นเดียวกับธนบัตรที่ระลึกทุกแบบที่ผ่านมา และสามารถนำธนบัตรที่ระลึกฯ ไปแลกเปลี่ยนเป็นเงินสกุลอื่นที่ธนาคารหรือ money changer ได้ตามปกติเช่นเดียวกับธนบัตรหมุนเวียนทั่วไป
ถาม : ธนบัตรที่ระลึกฯ นี้ มีลักษณะต่อต้านการปลอมแปลงอย่างไรบ้าง ?
ตอบ : ธนาคารแห่งประเทศไทยขอเรียนแจ้งว่า ลักษณะต่อต้านการปลอมแปลงของธนบัตรโดยทั่วไปมีได้หลายรูปแบบ ตั้งแต่การออกแบบเพื่อป้องกันการผลิตธนบัตรปลอมซึ่งเลียนแบบโดยอ่านภาพธนบัตรเพื่อการพิมพ์ ตลอดจนการออกแบบเพื่อให้ประชาชนผู้ใช้งานสามารถแยกแยะได้ระหว่างธนบัตรจริงและธนบัตรปลอมโดยใช้คุณสมบัติพิเศษของธนบัตร เช่น กระดาษ และลายน้ำ เป็นต้น
ทั้งนี้ วิธีการตรวจสอบธนบัตรปลอม สามารถทำได้ด้วยการ “สัมผัส ยกส่อง พลิกเอียง” ซึ่งสามารถตรวจง่ายๆ ด้วยตนเอง สำหรับกรณีการ print ออกมาภาพจะไม่คมชัดเท่าธนบัตรจริง รวมถึงเนื้อกระดาษจะต่างออกไป ทั้งนี้ feature พิเศษที่ใช้ในธนบัตรฉบับนี้เป็นเทคโนโลยีอันทันสมัยที่มีลักษณะเช่นเดียวกับธนบัตรชนิดราคา 100 บาท แบบ 17 ที่ใช้หมุนเวียนในปัจจุบัน
ถาม : ธนบัตรที่ระลึกฯ นี้ ใช้ทองคำค้ำประกันหรือไม่ และสามารถใช้หมุนเวียนได้แค่ภายในประเทศเท่านั้นจริงหรือไม่ ?
ตอบ : การออกใช้ธนบัตรทุกชนิด ทั้งธนบัตรหมุนเวียนและธนบัตรที่ระลึก ต้องมีทุนสำรองหนุนหลัง จึงมีมูลค่าและสามารถใช้ชำระหนี้ได้ตามกฎหมาย อีกทั้งยังสามารถนำธนบัตรที่ระลึกฯ ไปแลกเปลี่ยนเป็นเงินสกุลอื่นที่ธนาคารหรือ money changer ได้ตามปกติเช่นเดียวกับธนบัตรหมุนเวียนทั่วไป
