5 มุมมอง ความเป็นอยู่ของคนไทยใน 3 ภาค
10 ตุลาคม 2566
“สวัสดีเจ้า สบายดีบ่ กินข้าวแล้วม้าย” เป็นภาษาถิ่นของภาคเหนือ อีสาน และใต้ ที่ต่างคุ้นหูผู้มาเยือน และด้วยเสน่ห์ของวิถีชีวิตความเป็นอยู่ ที่ห้อมล้อมไปด้วยธรรมชาติ ทำให้หลาย ๆ จังหวัดของไทยกลายเป็นเป้าหมายการเดินทาง เพื่อชาร์จแบตให้กับชีวิต ใช้เป็นพื้นที่ฮีลใจ สร้างสารโดพามีน (สารแห่งความสุข) ของทั้งชาวไทยและชาวต่างประเทศที่มาพักผ่อน และเป็นสถานที่ทำงานของกลุ่ม Digital Nomad ที่ไทยติด Top 10 อาทิ เกาะพะงัน จ.สุราษฎร์ธานี (อันดับ 1) กรุงเทพฯ (อันดับที่ 2) และ จ.เชียงใหม่ (อันดับ 9)[1] ด้วยเสน่ห์ของภูมิภาคไทยมีหลายมิติ บทความนี้จึงขอชวนทุกท่านส่อง ความเป็นอยู่ของคนใน 3 ภาคนี้ ที่มีมากถึง 43 ล้านคน หรือ 65% ของประชากรไทยทั้งหมด[2] ว่าเป็นอย่างไร ผ่านการวิเคราะห์ความเป็นอยู่โดยใช้เครื่องชี้ด้านต่าง ๆ [3] ซึ่งพบ 5 มุมมองที่สำคัญ ดังนี้
มุมมองที่ 1 คนใต้อยู่ในสิ่งแวดล้อมดีที่สุด จากที่มีฝุ่นละอองในอากาศ (PM 2.5) และอุณหภูมิเฉลี่ยทั้งปี ต่ำกว่าภาคอื่น ๆ โดยพังงาและระนอง เป็น 2 จังหวัดมีทั้งค่า PM 2.5 น้อยและอุณหภูมิต่ำสุดติด Top 5 ของประเทศ
มุมมองที่ 2 คนอีสานอยู่ในพื้นที่ที่ปลอดภัยสูง จากมีจำนวนการแจ้งความคดีชีวิต ร่างกาย เพศ และคดีประทุษร้ายต่อทรัพย์น้อยสุด ซึ่งส่วนหนึ่งมาจากวิถีชีวิตส่วนใหญ่ทำการเกษตร (47% ของคนอีสานทำเกษตร) ถ้อยทีถ้อยอาศัยกัน โดย 2 จังหวัดในภาคอีสานติด Top 5 จังหวัดที่มีจำนวนคดีฯ น้อยที่สุดของประเทศ ได้แก่ สุรินทร์ และบุรีรัมย์ สำหรับอีก 3 จังหวัดอยู่ในภาคเหนือ ได้แก่ น่าน พะเยา และเชียงราย
มุมมองที่ 3 พัฒนาการเด็กเล็กและการเรียนรู้ของเด็กโตภาคเหนือดีที่สุด โดยเหนือและอีสาน มีสัดส่วนเด็ก 0-5 ปี ที่มีพัฒนาการสมวัยสูง โดยเฉพาะจังหวัดนครสวรรค์และอุตรดิตถ์ ในภาคเหนือ ร้อยเอ็ดและขอนแก่น ในภาคอีสาน สำหรับช่วงวัยเด็กโตดูจากคะแนน ONET ภาคเหนือมีคะแนนสูงและมีข้อสังเกตว่า คะแนน ONET ของภาคเหนือสูงแบบไม่ได้มีจังหวัดใดมีคะแนนกระโดดไปจากจังหวัดอื่น ต่างจากภาคใต้ที่ภูเก็ตมีคะแนนกระโดดมาติด Top 5 ของประเทศ เป็นรองจาก นครปฐม กรุงเทพฯ นครนายก และสมุทรสาคร ภูเก็ตจึงเป็นจังหวัดที่คะแนน ONET สูงสุดใน 3 ภาค
มุมมองที่ 4 ด้านสาธารณสุขยังไม่ดีเท่าภาพรวมของประเทศ แต่จังหวัดหลัก ๆ ใน 3 ภาค ได้แก่ เชียงใหม่ ภูเก็ต ติด Top 5 จังหวัดที่มีเตียงรองรับผู้ป่วยมากสุด รองจาก กรุงเทพฯ สมุทรสาคร นครนายก
มุมมองที่ 1 ถึง 4 สะท้อนจากเครื่องชี้ความเป็นอยู่ที่สำคัญของคนใน 3 ภาค (ปี 2564-66)
เครื่องชี้บางส่วนที่ใช้ในการวิเคราะห์ | หน่วย | ประเทศ | เหนือ | อีสาน | ใต้ |
1. ค่า PM 2.5 | ไมโครกรัมต่อเมตร3 | 102.4 | 129.6 | 113.1 | 53.1 |
2. อุณหภูมิเฉลี่ยทั้งปี (ปี 65) | องศาเซลเซียส | 35.9 | 36.3 | 35.8 | 34.8 |
3. การแจ้งความคดีชีวิต ร่างกาย เพศและคดีประทุษร้ายต่อทรัพย์สิน (ปี 64) | รายต่อประชากร 100,000 คน | 89.2 | 69.8 | 57.7 | 111.2 |
4. เด็ก 0-5 ปีที่มีพัฒนาการสมวัย (ปี 64) | ร้อยละของจำนวนเด็ก 0-5 ปีทั้งหมด | 82.6 | 85.3 | 85.1 | 80.3 |
5. คะแนนเฉลี่ยการทดสอบ ONET มัธยมศึกษาตอนปลาย (ปี 64) | ร้อยละของผลรวมของคะแนนการทดสอบรวม 5 วิชาต่อผลรวมของจำนวนผู้เข้าสอบ 5 วิชา | 31.6 | 32.8 | 30.0 | 30.9 |
6. คนต่อเตียง (ปี 64) (ค่าน้อยสะท้อนว่ามีเตียงรองรับผู้ป่วยมาก ดังนั้น ค่ายิ่งน้อยยิ่งดี) | คนต่อเตียง | 448 | 455 | 527 | 503 |
หมายเหตุ: กล่องสีเขียว หมายถึง ดีที่สุดเมื่อเทียบกับประเทศและภาคอื่น ที่มา: The World Air Quality Project, Open Government Data of Thailand ของสำนักงานพัฒนารัฐบาลดิจิทัล (องค์การมหาชน) และฐานข้อมูลดัชนีความก้าวหน้าของคน ปี 2564 ของสำนักงานคณะกรรมการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ คำนวณโดยทีมงานศึกษา | |||||
มุมมองที่ 5 โครงสร้างพื้นฐานยังไม่ดีเท่าภาพรวมของประเทศ โดยช่วง 6 ปีที่ผ่านมา สิ่งปลูกสร้าง เช่น บ้านพักอาศัย อาคาร สะพาน ถนน ที่เพิ่มขึ้นกระจุกอยู่ที่อีสานใต้ ตามการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานที่มีการขยายเส้นทางหลัก อาทิ ถนนทางหลวงหมายเลข 24 สีคิ้ว-เดชอุดม ซึ่งเป็นถนนสายหลักของอีสานใต้ และเป็นเส้นทางยุทธศาสตร์เชื่อมโยง 4 ประเทศ ได้แก่ ไทย ลาว กัมพูชา และเวียดนาม และสายรอง สาย 226 เช่น ช่วงในเขตโคราช ช่วงบุรีรัมย์เข้าสุรินทร์ และช่วงเข้าศรีสะเกษ และเหนือบน (เช่น เชียงใหม่ เชียงราย) ตามการขยายตัวของที่อยู่อาศัย สำหรับทางใต้มีน้อยกว่าภาคอื่น ๆ อย่างไรก็ดี ใต้มีสัดส่วนประชาชนเข้าถึงอินเทอร์เน็ตมากกว่าทุกภาคและสูงกว่าค่าเฉลี่ยทั้งประเทศ โดยภูเก็ต มีสัดส่วนฯ มากถึง 96% (อับดับ 1 ของประเทศ) เหนือและอีสานมีสัดส่วนเกือบ 80%
มุมมองที่ 5 สะท้อนจากพื้นที่ก่อสร้างที่เพิ่มขึ้นเฉลี่ย 6 ปีที่ผ่านมา (% ของพื้นที่ทั้งหมดของแต่ละจังหวัด) และประชาชนเข้าถึงอินเทอร์เน็ต (% ของประชาชน)
ที่มา: Dynamic World ของ Google ร่วมกับ World Resources Institute และฐานข้อมูลดัชนีความก้าวหน้าของคน ปี 2564 ของสำนักงานคณะกรรมการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ คำนวณโดยทีมงานศึกษา
ชีวิตความเป็นอยู่ของคนในแต่ละภูมิภาคมีจุดเด่นแตกต่างกัน คนใต้อยู่ท่ามกลางอากาศที่ดีมาก คนอีสานอุ่นใจด้านความปลอดภัย ลูกหลานของคนในภาคเหนือ อีสาน ใต้ สามารถเรียนในจังหวัดในภูมิภาคของตัวเองได้ และที่สำคัญพื้นที่ส่วนใหญ่สามารถเข้าถึงอินเทอร์เน็ต ดังนั้น คงไม่แปลกใจว่าทำไมแรงงานที่กลับบ้านในช่วงโควิดจำนวนไม่น้อย เลือกที่จะใช้ชีวิตทำงานที่บ้านเกิด ไม่กลับไปทำงานที่ในเมืองดังเช่นเคย
** บทความนี้เป็นความคิดเห็นส่วนบุคคล จึงไม่จำเป็นต้องสอดคล้องกับความเห็นของหน่วยงานที่ผู้เขียนสังกัด **
[1] ผลสำรวจ nomadlist.com
[2] สถิติประชากรศาสตร์ประชากรและเคหะ พ.ศ.2564-65 ของสำนักงานสถิติแห่งชาติ
[3] วิเคราะห์ตามกรอบแนวคิดของ OECD ครอบคลุม 6 ด้าน ได้แก่ รายได้และการจ้างงาน การศึกษา สาธารณสุข ความปลอดภัย สิ่งแวดล้อม โครงสร้างพื้นฐาน รวม 20 เครื่องชี้ ทั้งนี้ 1. การวิเคราะห์นี้ไม่ได้ใช้เปรียบเทียบกับเกณฑ์มาตรฐาน (Benchmark) ของแต่ละด้านว่าดีกว่า/แย่กว่าเกณฑ์เพียงใด และ 2. ผู้ศึกษาเลือกเครื่องชี้หลัก ๆ มาแสดงในบทความนี้ ซึ่งจะเผยแพร่เป็นบทความในไตรมาส 4 ปี 2566 ต่อไป
