ทำความเข้าใจการทำงานของระบบเศรษฐกิจ

ประเทศไทยมีระบบเศรษฐกิจแบบเปิดขนาดเล็ก (Small Open Economy) เพราะมีการพึ่งพาต่างประเทศในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจในหลายมิติ ไม่ว่าจะเป็นการค้าระหว่างประเทศ นักท่องเที่ยวต่างชาติ การลงทุนจากต่างประเทศ และแรงงานต่างชาติ ทำให้เศรษฐกิจไทยได้รับผลกระทบจากเศรษฐกิจโลกค่อนข้างมาก 

ก่อนที่จะทำความเข้าใจปัญหาต่าง ๆ ทางเศรษฐกิจ และบทบาทหน้าที่ของธนาคารกลาง เรามาทำความรู้จักกับกลุ่มต่าง ๆ ที่มีบทบาทสำคัญในการขับเคลื่อนการเติบโตของประเทศกันก่อน โดยแบ่งออกเป็น  6 กลุ่มหลัก ได้แก่ 

  
ภาคครัวเรือน มี 2 บทบาทสำคัญ ได้แก่ (1) เป็นเจ้าของปัจจัยการผลิต ได้แก่ แรงงาน ที่ดิน ทุน และผู้ประกอบการ และ (2) ผู้บริโภค โดยนำรายได้จากการทำงานและการขายปัจจัยการผลิต ไปซื้อสินค้าและบริการต่อ

ภาคธุรกิจ ทำหน้าที่ในการผลิตสินค้าและบริการ เพื่อขายให้ภาคครัวเรือน ภาครัฐบาล รวมถึงส่งออกไปขายต่างประเทศ

ภาครัฐ ทำหน้าที่จัดหาสินค้าและบริการสาธารณะ เพื่ออำนวยความสะดวกและสร้างความปลอดภัยให้ประชาชน โดยนำเงินที่ได้จากการเก็บภาษีและค่าธรรมเนียมมาใช้จ่าย เช่น พัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน จัดหาหลักประกันสุขภาพให้ประชาชน  ดำเนินมาตรการกระตุ้นเศรษฐกิจ

ภาคต่างประเทศ แต่ละประเทศมีทรัพยากรและความเชี่ยวชาญที่แตกต่างกัน ทำให้ต้องมีการซื้อขายแลกเปลี่ยนระหว่างกัน ความเชื่อมโยงนี้ทำให้ภาวะเศรษฐกิจโลกมีผลกระทบต่อเศรษฐกิจในประเทศ

ภาคสถาบันการเงิน ทำหน้าที่เป็นผู้จัดสรรเงินทุนให้ประชาชนและธุรกิจ รวมถึงดูแลระบบชำระเงิน เพื่อให้วงจรเศรษฐกิจขับเคลื่อนได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ธนาคารกลาง (ธปท.) ทำหน้าที่รักษาเสถียรภาพของระบบเศรษฐกิจการเงิน ผ่านการดำเนินนโยบายการเงิน  การดูแลระบบการชำระเงินและบริหารจัดการธนบัตร รวมถึงกำกับตรวจสอบสถาบันการเงิน 

ธปท. อยู่ตรงไหนในระบบเศรษฐกิจ

1. ติดตามภาวะเศรษฐกิจ และแนวโน้มในระยะข้างหน้า สำหรับใช้ประกอบการตัดสินนโยบายการเงิน เพื่อสนับสนุนการเติบโต และรักษาเสถียรภาพเศรษฐกิจการเงิน

2. กำกับดูแลสถาบันการเงิน ให้สามารถจัดสรรเงินทุนให้แก่ประชาชนและภาคธุรกิจได้อย่างมีประสิทธิภาพ และให้บริการทางการเงินอย่างเป็นธรรม

3. ดูแลและพัฒนาระบบการชำระเงิน รวมถึงผลิตและจัดการธนบัตร ให้การทำธุรกรรมต่าง ๆ ในระบบเศรษฐกิจเป็นไปอย่างราบรื่นและทั่วถึง ควบคู่ไปกับการแก้ปัญหาภัยการเงิน เพื่อสร้างความปลอดภัยและความมั่นใจให้กับผู้ใช้บริการ

4. ดูแลอัตราแลกเปลี่ยนให้มีเสถียรภาพ ไม่ผันผวนเกินไป ตลอดจนพัฒนาระบบชำระเงินระหว่างประเทศ เพื่อรองรับการทำธุรกรรมกับต่างประเทศให้สะดวก มีประสิทธิภาพ และต้นทุนต่ำ

5. กำหนดกรอบเป้าหมายและดูแลเงินเฟ้อให้อยู่ในระดับที่เหมาะสม เพื่อให้การเปลี่ยนแปลงราคาไม่ผันผวนเกินไปจนส่งผลกระทบต่อการลงทุนและการใช้จ่าย

6. ให้ความสำคัญและสร้างความมั่นคงทางการเงินให้กับคนไทย โดยดำเนินมาตรการต่าง ๆ เพื่อช่วยลดภาระและแก้หนี้ให้กับกลุ่มเปราะบางอย่างต่อเนื่อง รวมทั้งส่งเสริมความรู้ทางการเงิน ซึ่งเป็นรากฐานสำคัญของการแก้ปัญหาอย่างยั่งยืน

7. ร่วมมือกับภาครัฐ เช่น กระทรวงการคลัง ในการผลักดันมาตรการต่าง ๆ เพื่อส่งเสริมการเติมโตของเศรษฐกิจ

เรื่อง : กองบรรณาธิการ วารสารพระสยาม BOT Magazine